พระธรรมปิฎกอานนท์ ภาค ๑ - หน้าที่ 3 : หน้า 5/217

ประโยค - พระธรรมปิฎกอานนท์ ภาค ๑ - หน้าที่ 3 1. ยมวรรณค วรรณนา 2. เรื่องพระจักขุปลาเัระ* [๑] [ข้อความเบื้องต้น] มีปุจฉาว่า "พระธรรมเทสนานิว่า "ธรรมทั้งหลาย มีใจเป็นหัวหน้า มีใจเป็นใหญ่ สำเร็จแล้วด้วยใจ ถ้าบุคคลมีใจร้ายแล้ว พูดอยู่ก็ดี ทำอยู่ก็ดี ทุกข้อย่อมไปตามเขา เพราะเหตุนัน้ ดู ล้ออันหมุนไปตามรอยเท้าคู ผู้นำแอกไปอยู่ณะนั้น," ดังนี้ พระศาสนคตรัสแล้ว ณ ที่ไหน ?" วิสาขาว่า "พระองค์ตรัสแล้ว ณ กรุงเทพดี.." มีปุจฉา (เป็นลำดับไป) ว่า "พระองค์ทรงปรารถใคร?" มีวิสาขาว่า "พระองค์ทรงปรารถพระจักขุปลาเัระ.." [กฎุสัมพาทิพิธีบูชอธร] คงได้กล่าวมา ในกรุงสาธุฤดี มีภูฎูพีหนึ่งชื่อมหาสวรรณ์ เป็นคนมังคี มีทรัพย์มาก มีสมบัติ มาก (แต่) ไม่มีบุตร วันหนึ่งขา ไปสู่ท่าอาบน้ำ อาบเสร็จแล้วกลับมา เห็นต้นไม่ใหญ่ที่เป็นเจ้าโพร ต้นหนึ่งมีกิ่งสมบูรณ์ ในระหว่างทาง คิดว่า "ต้นไม้นี้จักเป็นเทวดาผู้มี ศักดิ์ใหญ่สูงอยู่" ดังนี้แล้ว จึงให้ชำระส่วนภายในแห่งต้นไม้นั้นให้ * นำสมเด็จพระมหามนเจ้า กรมพระยาเจริญนาวีโรจร ทรงแปล พ.ศ. ๒๔๕๐. อ. นครหลวงของประเทศโกศลนั้นเรียกว่าสะเหตุ-มหะเดต (Saheth. Mahet).