พระธัมป์ปู่ถูกอาปเปล่า ภาค ๑ - หน้า 31 : หน้า 33/217

ประโยค - พระธัมป์ปู่ถูกอาปเปล่า ภาค ๑ - หน้า 31 ดังนี้ ชื่อว่าคุณธรรม (แปลว่าธรรมคือคุณ). ธรรมศัพท์นี้ ใน คำว่า "กิณฑ์ทั้งหลาย เราจำแสดงธรรมนั่นเอง แก่ท่าน ทั้งหลาย" ดังนี้เป็นต้น ชื่อว่าท่านธรรม (แปลว่าธรรมคือเทนา) ธรรมศัพท์นี้ ในคำว่า "กิณฑ์ทั้งหลาย องค์ กุลดุงบางจำพวกใน โลกนี้ ย่อมเรียนธรรม คือสุดจะ เคยยะ" ดังนี้เป็นต้น ชื่อว่า ประวิตธรรม (แปลว่าธรรมคือปริยัติ). ธรรมศัพท์นี้ ในคำว่า "ก็สมั่นนั้นแหละ ธรรมทั้งหลายย่อมมี ขันธ์ทั้งหลายย่อมมี" ดังนี้เป็นต้น ชื่อว่าบัสติสัตว์ธรรม (แปลว่าธรรมคือสัตว์) นั่นแม้ในนาว "นัชวิธรรษ" (ซึ่งแปลว่าธรรมคือสภาพมีชีวิต) ก็ดูเดียวกัน. ในธรรม ๔ ประการนั้น นิสสัตว์ธรรม หรือนิซสัตว์ธรรม นั้น โดยความอุปปันว์๓ ประการ คือ "เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์" เหตุว่าวูมป็น ๓ ประการนั้น ชื่อว่ามีใจเป็นหัวหน้าของรูปขันธ์ ๓ ประการนั้น. มีคำถามว่า "ก็ฉะ มีวิตกเดียวกัน มีอารมณ์เดียวกัน เกิดในขณะเดียวกัน พร้อมกับธรรมเหล่านั้น ไม่ก่อนไหมหลังจากนั้น ชื่อว่าเป็นหัวหน้าของธรรมเหล่านั้นอย่างไร ?" มีคำว่า "ใจ ได้ชื่อว่าเป็นหัวหน้าของธรรมเหล่านั้น ด้วยอรรถว่า เป็นปัจจัยเครื่องยังธรรมให้เกิดขึ้น." เหมือนอย่างว่า เมื่อพวกโจรเป็นอันมาก ทำโจรธรรมมิปันบ้านเป็นตนอยู่ด้วยกัน เมื่อมีใครถามว่า "ใครเป็นหัวหน้าของพวกมัน ?" ผู้ใดเป็นปัจจัยของพวก