การประพฤติธรรมในชีวิตฆราวาส : หน้า 26/371

ขาดสิ่งนี้เสียแล้ว คนเราย่อมประพฤติตนไปตามอำนาจกิเลสอัน ได้แก่ ความโลภ ความโกรธ และความหลง เป็นต้น การที่ต้อง เสียเวลาไปกับกิจทางโลกเช่นนี้ ย่อมยากที่จะมีโอกาสในการ ประพฤติธรรม ยากที่จะมีเวลาในการประกอบคุณงามความดี อย่างเต็มที่ จึงกล่าวได้ว่า “ฆราวาสเป็นทางคับแคบ” สภาพชีวิตของฆราวาสทุกระดับ ทุกสังคม ไม่ว่าจะเป็น สังคมระดับผู้บริหารประเทศไปจนกระทั่งสังคมของบุคคลระดับ หาเช้ากินค่ำ ต่างก็ตกอยู่ในทางคับแคบนี้ด้วยกันทั้งสิ้น นอก จากนี้การที่ต้องอยู่ในสังคมที่ประกอบด้วยทั้งคนดีและคนชั่ว ซึ่งบางครั้งก็เลือกคบได้ บางครั้งก็เลือกไม่ได้ จึงมีโอกาสที่ บุคคลจะก่อกรรมท่าเข็ญต่อกัน แม้ในเรื่องเล็ก ๆ น้อย ๆ มีการ เบียดเบียนซึ่งกันและกัน แก่งแย่งชิงดีกัน ให้ร้ายป้ายสีกันหรือ หักหลังกัน จนอาจถึงกับทำลายล้างผลาญชีวิตกันได้ เหล่านี้คือ “ทางมาแห่งธุลี” ตราบใดที่คนเรายังครองชีวิตอยู่ในฆราวาสวิสัย ก็ย่อม ยากที่จะมีโอกาสประพฤติปฏิบัติธรรมเพื่อขัดเกลาตนเองให้ หมดจดจากกิเลสทั้งปวงได้ นั่นย่อมหมายความว่า เขาจะต้อง ทนทุกข์ทรมานอยู่ในวัฏฏสงสารอีกมิรู้สุดรู้สิ้น ซึ่งหากพลาดพลั้ง ๒๔