การสำรวมใจเพื่อชีวิตที่สงบ : หน้า 266/371

สำรวม ตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ เพื่อคุ้มครองรักษาใจให้รอด พ้นจากการถูกครอบงำด้วยอภิชฌาและโทมนัส การสำรวม อินทรีย์ แท้ที่จริงจึงเป็นการสำรวมใจนั่นเอง 5) ประกอบด้วยสติสัมปชัญญะ คือ ไม่ปล่อยใจเลื่อน ลอย หรือเผลอสติ ๗) เป็นผู้สันโดษ พระภิกษุผู้สันโดษจะต้องมีความพอใจ ตามมีตามได้ ไม่เที่ยวออกปากขอโน่นขอนี่จากญาติโยม หาก พระภิกษุเป็นผู้สันโดษ ย่อมเป็นที่ตั้งแห่งศรัทธา ทั้งยังทำให้ จิตใจคลายจากความกังวลและความยึดมั่นถือมั่น สามารถ ชาระจิตใจให้บริสุทธิ์ได้โดยง่าย ๔) ละนิวรณ์ ๕ ได้ ข้อนี้แม้เป็นเรื่องภายในจิตใจ เฉพาะ ตัวพระภิกษุเองก็ตาม แต่ก็อาจสังเกตได้จากวัตรปฏิบัติหรือการ แสดงออกของท่าน เช่น ไม่แสดงความโกรธความเกลียดบุคคลอื่น ไม่แสดงความหดหู่ท้อแท้หรือเบื่อหน่ายชีวิต ไม่แสดงความ ลังเลสงสัยในพระธรรมวินัย เป็นต้น หากแต่เป็นผู้ที่มีวัตร ปฏิบัติสงบสำรวม อาจหาญ ร่าเริง อิ่มเอิบในธรรม สามารถ ให้กำาลังใจ หรือชี้ทางสว่างให้แก่ฆราวาสได้ ๒๖๔