สามานย์ของพระทุศีลเทวทัต : หน้า 85/371

สามานย์ของพระทุศีลเทวทัต อย่างไร้ความละอายต่อบาปเล่า ถ้ายึดหลักธรรมชาติของมนุษย์ปุถุชน หรือผู้ที่ยังมีกิเลส โดยทั่วไปแล้ว อาจตอบคำถามดังกล่าวได้ว่า พระทัยของเจ้า ชายอชาตศัตรูในขณะนั้นมืดมนด้วยอำนาจกิเลส เสมือนหนึ่งผู้ ที่ตกอยู่ในห้วงแห่งความมืดมิด ขาดแสงสว่าง หาทางออกไม่ได้ สุดแล้วแต่ใครจะฉุดกระชากลากไป กิเลสตัวสำคัญก็คือ “ความหลง” ความหลงประการ แรกของอชาตศัตรูราชกุมารก็คือ ความเลื่อมใสในปาฏิหาริย์ ของพระเทวทัต จนเชื่ออย่างสุดพระทัยว่า พระเทวทัตนั้นเลิศ กว่าใคร ๆ ในโลกนี้ และอีกประการหนึ่งก็คือ ทรงหลงเชื่อคำ ยุยงของพระเทวทัต เพราะทรงเยาว์วัย ขาดความจัดเจนต่อโลก จึงไม่ทันเล่ห์กลของคนพาล กิเลสสำคัญอีกตัวหนึ่ง ก็คือ “ความโลภ” อชาตศัตรู ราชกุมารย่อมมีความโลภเหมือนปุถุชนทั้งหลายที่ปรารถนา อำนาจครอบครองมหาสมบัติ เมื่อความหลงประสานกับความ โลภเข้าเต็มอัตรา ตามกลลวงที่พระทุศีลเทวทัตวางแผนไว้ อชาตศัตรูราชกุมารจึงมีสภาพไม่ผิดกับผู้ที่กำลังเดินทางอยู่ใน ความมืดมิด ย่อมหลงไปตามการชักนําของผู้ที่พระองค์ทรงไว้ ໒໘