ความยินดีในคิลานปัจจัย : หน้า 199/371

ก็ยินดีต่อคิลานปัจจัยนั้น ๆ ไม่ต้องการอย่างอื่นอีก ถึงแม้ว่า จะได้ก็ไม่รับ ๑๑) ยถาพลสันโดษในคิลานปัจจัย คือ ความยินดีตาม กำลังในคิลานปัจจัย ได้คิลานปัจจัยอย่างใดเป็นที่สบายแก่ตน ก็ยินดีต่อคิลานปัจจัยนั้น เช่น ภิกษุอาพาธ จำเป็นต้องใช้ยา คือ น้ำมัน เมื่อได้มาก็มีความยินดี พอใจในน้ำมันที่ได้มานั้น หากได้ยาอื่น เช่น น้ำอ้อยมา ก็ไม่หวงแหนไว้ นำไปถวายแด่ ภิกษุอื่น แต่ ๑๒) ยถาสารุปปสันโดษในคิลานปัจจัย คือ ความยินดี ตามสมควรในคิลานปัจจัย ได้แก่ ตนเห็นว่าคิลานปัจจัยที่ดี มี เนยใส เนยข้น น้ำมัน น้ำผึ้ง น้ำอ้อย เป็นต้น ย่อมสมควรแก่ พระเถระผู้บวชนาน ภิกษุผู้เป็นพหูสูต ผู้มีลาภน้อย หรือผู้อาพาธ จึงยกคิลานปัจจัยที่ดีนั้นให้แก่ภิกษุเหล่านั้นเสีย จากรายละเอียดในสันโดษ ๑๒ ประการที่ยกมากล่าวนี้ จะเห็นได้ว่า สันโดษแตกต่างกับความมักน้อย เพราะสันโดษ ไม่มีการจำกัดว่ามากน้อยเท่าใด แต่ให้ยินดีในสิ่งที่ได้มา ไม่ว่า จะมากหรือน้อย หรือดีเลวอย่างไรก็ยินดีทั้งนั้น สิ่งใดก่อให้เกิด ๑๙๗