คุณธรรมและการบวชในวัฒนธรรมไทย : หน้า 323/371

นั้นต้องออกมาแสวงหากันเองในภายหลัง ทั้งนี้ย่อมแสดงให้เห็น ว่าบรรพบุรุษของเรานั้น ท่านถือว่า “เรื่องของคุณธรรมสำคัญ กว่าวิชาชีพ” จึงต้องรีบปลูกฝังกันตั้งแต่ยังเยาว์ นอกจากนี้ บรรดาชายหนุ่มเมื่ออายุครบ ๒๐ ปีบริบูรณ์ แล้ว ก็จะต้องอุปสมบทเป็นพระภิกษุอย่างน้อยหนึ่งพรรษา เป็นประเพณีสืบทอดกันมานานแสนนาน เพื่อเรียนรู้คุณธรรม กันอย่างจริงจัง ก่อนที่จะเริ่มทำมาหาเลี้ยงชีพหรือมีครอบครัว ชายใดที่บวชเรียนแล้วก็จะได้รับการยกย่องนับถือจากสังคม ดังมีสำนวนชาวบ้าน เรียกผู้บวชเรียนแล้วว่า “คนสุก” ส่วนชาย ที่ยังไม่ได้บวชก็ถือว่ายังเป็น “คนดิบ” อยู่ ศัพท์สองคำนี้คงจะ ใช้เทียบกับผลไม้หรืออาหารนั่นเอง ผลไม้หรืออาหารใด ๆ ที่ “สุก” แล้ว ย่อมมีคุณค่าควรแก่การบริโภค ส่วนที่ยัง “ดิบ” นั้นยังด้อยคุณค่า ต้องรอเวลาพัฒนาต่อไป โดยที่บรรดาชายหนุ่มในสมัยโบราณ ได้รับการศึกษา เล่าเรียนและการสั่งสอนอบรมจากพระภิกษุสงฆ์มาแต่เยาว์วัย ครั้นเมื่อบรรลุนิติภาวะก็ยังได้โอกาสอุปสมบทเป็นพระภิกษุอีก ระยะหนึ่ง บางท่านก็บวชอยู่หลายปีจึงลาสิกขา การฝึกอบรม เหล่านี้ คือช่วงเวลาแห่งการปลูกฝังสัมมาทิฏฐิ และโยนิโส ๓๒๑