พระเจ้าอชาตศัตรูและการค้นหาความจริง : หน้า 84/371

ในอกุศลกรรมที่ทรงก่อไว้ ไม่ทรงปล่อยพระองค์ให้ถลำลึกลงไป ในวังวนแห่งอกุศลกรรมอีกต่อไป แต่ทรงพยายามขวนขวาย แสวงหาทางแก้ไข โดยเสด็จไปหาความจริงจากเจ้าลัทธิต่าง ๆ มีสํานักครูทั้ง 5 ดังกล่าวแล้ว ครั้นพระเจ้าอชาตศัตรูได้ฟังคำสอนของครูทั้ง 5 ก็ทรง มีปรีชาสามารถวินิจฉัยได้ว่า คำสอนของเจ้าลัทธิแต่ละท่านนั้น ไม่น่าเลื่อมใสศรัทธา กล่าวอีกอย่างหนึ่งก็คือ เป็นคำสอนที่เป็น “มิจฉาทิฏฐิ” นั่นเอง แล้วเสด็จลาจากมาโดยอาการสงบ เพราะไม่ทรงปรารถนาจะรุกรานนักบวช การปฏิบัติของพระเจ้าอชาตศัตรูต่อเจ้าลัทธิเหล่านั้น มี ข้อสังเกตสำคัญ ๒ ประการ คือ ๑. ทรงมีวินิจฉัยคำสอนของครูทั้ง 5 ด้วยปรีชาชาญ ๒. ไม่ทรงส่งเสริมนักบวชที่ไม่ทรงเลื่อมใสศรัทธา แต่ ก็ไม่ทรงรุกราน ข้อสังเกตประการแรกนั้น อาจมีผู้ถามว่า เหตุใดในครั้ง ที่ทรงเป็นราชกุมารคบหาสมาคมกับพระเทวทัตอยู่นั้น จึงทรง ปฏิบัติราวกับไร้สติปัญญา ทรงกระทำตามคําแนะนําอันชั่วช้า ๔๒