การสารภาพผิดที่มีประสิทธิภาพ : หน้า 318/371

มีข้อควรสังเกตว่า การสารภาพผิดที่มีประสิทธิภาพนั้น ผู้สารภาพต้องเปล่งวาจาออกมาต่อหน้าบุคคล หากใช้วิธี สารภาพผิดแบบอื่น เช่น สารภาพผิดในใจต่อหน้าพระพุทธรูป หรือสารภาพผิดด้วยการเขียนหนังสือถึงบุคคลใดบุคคลหนึ่ง ก็ อาจจะไม่ได้ผลจริง ยิ่งกว่านั้นถ้าหากจะให้การสารภาพผิด มีประสิทธิภาพอย่างสมบูรณ์ จะต้องกระทำโดยมีพระสัมมา สัมพุทธเจ้าหรือพระอรหันต์เป็นประธาน มิฉะนั้นแล้วผู้ที่เคย สารภาพผิดอาจหวนกลับไปทำความผิดอย่างเดิม หรือร้ายแรง ยิ่งกว่าเดิมอีกก็ได้ ทั้งนี้เพราะ (๑) ใจคนเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ตามธรรมดา ใจมนุษย์ปุถุชนนั้น ถูกครอบงำอยู่ด้วยกิเลสเสมอ ความรู้สึก นึกคิดจึงไม่มั่นคง เปลี่ยนแปลงกลับกลอกอยู่ตลอดเวลา ในข้อ นี้ทุกคนย่อมรู้อยู่แก่ใจ จึงมีสำนวนพูดกันว่า “เดี๋ยวดี เดี๋ยว ร้าย” หรือ “พูดไม่อยู่กับร่องกับรอย” เป็นต้น ดังนั้น ถึงแม้ บุคคลจะได้เคยกล่าวคำสารภาพผิดกับบุคคลต่าง ๆ แม้แต่กับ มารดาบิดา หรือพระภิกษุสงฆ์ที่ตนเคารพนับถืออย่างยิ่งก็ตาม ครั้นเมื่อเวลาล่วงเลยไป หรือเมื่ออยู่ในสถานการณ์ที่เปลี่ยน แปลงไป ความรู้สึกนึกคิดของคนเราย่อมเปลี่ยนแปลงไปได้ ๓๑๖