การระลึกชาติและสมาธิในพระพุทธศาสนา : หน้า 244/371

ปราศจากกิเลสและอุปกิเลส จึงยิ่งทวีประสิทธิภาพในการงาน ยิ่งขึ้นอีก ยังผลให้บรรลุญาณที่ทำให้ระลึกชาติแต่หนหลังได้ว่า ชาติไหนเป็นอะไร เกิดที่ไหน มีสภาพความเป็นอยู่อย่างไร เป็นต้น ดังที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสกับพระเจ้าอชาตศัตรูว่า “ภิกษุนั้น เมื่อจิตเป็นสมาธิ บริสุทธิ์ ผ่อง แผ้ว ไม่มีกิเลส ปราศจากอุปกิเลส นุ่มนวล ควรแก่การงาน ตั้งมั่น ไม่หวั่นไหวอย่างนี้ ย่อม โน้มน้อมจิตไปเพื่อ “ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ” เธอย่อมระลึกชาติก่อนได้เป็นอันมาก คือระลึก ได้ชาติหนึ่งบ้าง สองชาติบ้าง สามชาติบ้าง สี่ ชาติ บ้าง ห้าชาติบ้าง สิบชาติบ้าง ยี่สิบชาติบ้าง สามสิบชาติบ้าง สี่สิบชาติบ้าง ห้าสิบชาติบ้าง ร้อยชาติบ้าง พันชาติบ้าง แสนชาติบ้าง ตลอด หลายสังวัฏฏกัปบ้าง (สังวัฏฏกัป = ระยะกาล เมื่อจักรวาลอยู่ในระหว่างพินาศ) ตลอดหลาย วิวัฏฏกัปบ้าง (วิวัฏฏกัป = ระยะกาลเมื่อ จักรวาลอยู่ในระหว่างตั้งขึ้นใหม่) ว่าในภพโน้น เรามีชื่ออย่างนั้น มีโคตรอย่างนั้น มีผิวพรรณ อย่างนั้น มีอาหารอย่างนั้น แล้วเสวยสุขเสวย ๒๔๒