วิชชา ๘ ประการ ในทางพุทธศาสนา : หน้า 103/371

ผลกรรม เวียนว่ายตายเกิดอยู่ในวัฏฏสงสารโดยหาทางออกไม่ได้ ส่วนพระสัมมาสัมพุทธเจ้านั้น พระองค์ทรงเป็นผู้ที่ สมบูรณ์ด้วยวิชชา ๘ ประการ อันทำให้พระองค์รู้เห็นความเป็น ไปของสรรพสิ่งอย่างถูกต้องตามความเป็นจริง จึงทรงกำจัด ความมืดมนได้อย่างสิ้นเชิง วิชชา ๘ ประกอบด้วย ๑) วิปัสสนาญาณ คือ ญาณที่ทำให้เข้าใจสังขาร ตามความเป็นจริง ๒) มโนมยิทธิ คือ ฤทธิ์ทางใจ ๓) อิทธิวิธี คือ แสดงฤทธิ์ได้ต่าง ๆ ๔) ทิพพโสต คือ หูทิพย์ ๕) เจโตปริยญาณ คือ ญาณที่ทำให้กำหนดรู้ใจผู้อื่นได้ 5) ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ คือญาณที่ทำให้ระลึกชาติได้ ๗) ทิพพจักขุ คือ ตาทิพย์ ๔) อาสวักขยญาณ คือ ญาณที่ทำให้กิเลสอาสวะ 0 หมดสิ้น จรณะ คือ ข้อปฏิบัติอันเป็นทางบรรลุวิชชา มีองค์ ๑๕ ๑๐๑