หลักฐานธรรมภายในคำภีร์พุทธโบราณ : หน้า 33/278

หลักฐานธรรมภายในคำภีร์พุทธโบราณ 1 ฉบับประชาชน เมื่อเข้าสึกพระธรรมกายแล้ว ท่านมุ่งมั่นในการนั่งเจริญภาวนาเพื่อไปให้ถึงที่สุด เมื่อยึงปฎิบัติถึงสิ่งที่สังเวช จนกระทั่งออกพรรษาและรับกฐินแล้ว ท่านจึงได้เจาอาวาสวัดโบสถ์บนไปพักที่วัดบางปลา ซึ่งท่านเห็นในสมาธิว่า จะมีผู้บรรลุธรรมตามอย่างท่านได้ ท่านได้สอนภาวนาที่วัดบางปลา ฉันมีพระภิษูผู้สามารถเจริญรอยตามท่านได้ 3 รูปและคงกสิอก 4 คน หนึ่งในนั้นคือพระสังวาส ยังได้พาพระสังวาสซึ่งเข้าสู่ธรรมภายในไปสอนธรรมที่วัดบรมวาศา จนมีผู็เข้าสู่ธรรมภายในด้วยเช่นกัน ช่วงเวลาระหว่างพุทธกาลจนถึงวันที่พระองค์คลงเทพมุนี (สด จนทสุโร) ท่านได้บรรลุธรรม ณ วัดโบสถ์บน ดูเหมือนจะเป็นสายโจ้ชัยที่หายไป ในประเทศไทยแทบไม่มีการศึกษาสับค้นในเรื่องนี้อย่างเป็นระบบ แน่นอนว่า พระมงคลเทพมุนี (สด จนทสุโร) ย่อมไม่ได้อ่านคัมภีร์ที่ถูกกลืนฝั่งอยู่ใต้ทะเล รายเหล่านี้ ท่านอาจจะได้รับทราบข้อมูลปฏิบัติย่ามกัับธรรมจากคำสอน ของพระเถระในยุคสมัยของท่านอยู่บ้าง และได้ปฏิบัติจนเข้าถึงดวงธรรม แต่ยังไม่ทราบวิธีที่จะเดินให้ถึงลงไปกว่านั้น ผลการปฏิบัติธรรมที่วัดโบสถบนคือ การค้นพบโดยตรงเกี่ยวกับธรรมภายในซึ่งเป็นสิ่งที่ท่านเชิดชูเป็นคำสอนหลักมา ตลอดชีวิตของท่าน วิธีการปฏิบัตินี้มิใช่ทั้งข้อเหมือนและข้อแตกต่างจากคำสอน ของพระเถระร่วมยุคสมัยเดียวกัน เป็นเรื่องพุทธานุภาพที่น่ายินดีว่าในช่วงสองศตวรรษที่ผ่านมา นักโบราณคดีได้ขุดค้นพบคัมภีร์เก่าแก่เป็นจำนวนมาก คัมภีร์บางคัมภีร์อยู่ๆ ก็ผลิขึ้นมาในตลาดมืด มีคนอาศัยขายให้สรณะทีร่ำรวยของเก่าในราคาไม่แพงนั้ นนักวิชาการทั้งจากสหรัฐอเมริกาและยุโรปได้เข้าไปอ่านและแปลคัมภีร์