หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโธราน 1 ฉบับประชาชน : หน้า 67/278

หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโธราน 1 ฉบับประชาชน นอกจากนิยำสอนเทคนิคในการตรึกระลึกถึงพระพุทธเจ้าไว้ว่า เปรียบเสมือนคนมองขึ้นไปบนท้องฟ้าในเวลาค่ำคืน เห็นดวงดาวครายอยู่เต็มพื้นฟ้า เขาย่อมสามารถจะระลึกถึงภาพดวงดาวนั้นในเวลาค่ำคืนได้ด้วยเช่นกัน การน้อมระลึกถึงองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ๊ก็ทำอย่างนั้น พระสุตนี้นั่นสุขฺนตา คือ แม้จะกล่าวถึงการเห็นพระ แต่ก็นเนการปล่อยวางและความเป็นของว่างปล่างของสิ่งที่เห็นในสมาธิโดยบอกว่าเป็นสิ่งที่ปรากฏเพียงในความคิด (ภาพในดวงจิต) ให้เห็นทุกสิ่งซึ่งรวมทั้งองค์พระที่เห็นด้วย กล่าวคือ ในเวลาที่ระลึกถึงพระพุทธองค์หรือในเวลาที่เห็นพระ ก็ให้เห็นโดยปราศจากสัญญาเป็นสิ่งที่มีอยู่จริง (ภาวสัญญา) และวางปล่อยจากความคิดด้วย แต่ว่าในขณะเดียวกันก็เน้นความเป็นหนึ่งกับความคิดนั้น เช่นในขับภาษาจีน กล่าวว่าฉบับนี้เป็นธรรมตาม “พระพุทธเจ้าถูกสร้างขึ้นโดยอดิต และมีเจติท่านั้นที่มองเห็นพระองค์ พระองค์เป็นจิตของฉัน จิตเท่านั้นคือพระตกาก จิตเท่านั้นเป็นภายของฉัน และพระพุทธองค์คุณเห็นด้วยจิต จิตเท่านั้นคือความรู้แจ้ง กระนั้น จิตนั้นก็ได้สมาวะของตนเอง ฯลฯ” และในการพัฒนาสมาธิให้ก้าวหน้า ก็สอนให้ปฏิบัติสติบริฐาน 4 โดยไม่ได้ใช้ความคิดพิจารณา กล่าวคือ “ตามเห็นภายในโดยไม่มีจิตคิดไปในแง่มุมต่างๆ เกี่ยวกับกาย” “ตามเห็นเวทนาในเวทนา โดยไม่มีจิตคิดไปในแง่มุมต่างๆ เกี่ยวกับเวทนา” เป็นต้น ซึ่งตรงกันกับคำสอนในวิชชาธรรมกายอ่อนที่อธิบายการหยุดนิ่งและเห็นเข้าไปตามลำดับ หาได้เป็นการใช้ความคิดพิจารณาแต่อย่าง