หลักฐานธรรมกายในค้นธาระและเอเชียกลาง : หน้า 50/278

ดร.ชนิดา จันทาราสรีใสล : "หลักฐานธรรมกายในค้นธาระและเอเชียกลาง" (Traces of Dhammakaya Meditation in Gandhāra and Central Asia) ดร.ชนิดา เป็นผู้มีความรู้ในภาษาโบราณทั้งคานธาริ บาลี และสันสกฤต ได้ศึกษาคัมภีร์ที่ขุดค้นพบในค้นธาระ 5 แห่งใหญ่ๆ ได้แก่ ฉัตรา ประเทศอ pupper รองสถาน บาวั่รร ประเทศปากีสถาน บานยัน ประเทศอ fupt สถาน กลิkit ประเทศปากีสถาน และแบคเทรีย ในตอนบนของประเทศอาฟูกานิสถาน และในเอเชียกลาง จุดค้นพบคัมภีร์อาจแบ่งได้เป็น 2 เขตใหญ่ คือ ตอนเหนือ และตอนใต้ของทะเลทรายทางตอนกลาง โดยทางตอนใต้ของทะเลทรายทางตอนกลาง พบคัมภีร์ใน 2 จุดหลักคือ โทดาน และนิซา ส่วนทางตอนเหนือและตะวันออกของทะเลทรายทางตอนกลางพบคัมภีร์ใน 4 จุดหลัก ได้แก่ คิสิล กุซา เทอร์ฟาน และดูนรอง จากการสำรวจเนื้อหาคัมภีร์ที่แจกแจงไว้ข้างต้นแล้วพบว่า คัมภีร์ที่เก่าสูงสุดอยู่ในกลุ่มของ สปลิต คอลเลกชัน (Split Collection) ประเทศเยอรมันนี้ เขียนด้วยภาษาคานธาริ อักษรโบราณ จำนวน 5 ชิ้น จารึกบนเลือดไม้บีรซ มวลที่มีอายุเก่าแก่ที่สุดอยู่ในรวา พ.ศ. 296-434 จากพระเจ้าโกศา เริ่มตั้งแต่ประมาณ พ.ศ. 226 ภาษาปราณกฎ อักษรพราหมี ดังนั้นสปลิต คอลเลกชัน (Split Collection) จึงน่าเชื่อถือเป็นความเก่าแก่ใกล้เคียงกับจารึกพระเจ้าโกศลเลยที่เดียว ซึ่งอ่อนแสดงว่าในช่วงเวลานั้นอักษรเขียนได้แพร่หลายในอินเดียและภูมิภาคใกล้เคียงทางตะวันตกเฉียงเหนือแล้ว ในคัมภีร์ทั้งหมดที่ศึกษาดร.ชนิดาพบคัมภีร์ที่มีคำว่า “ธรรมกาย” หรือมีเนื้อความคล้องในบางแง่มุมกับวิชาธรรมกาย จำนวน 17 คัมภีร์ สังDig