หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์ทุพภีร์ 1 ฉบับประชาชน : หน้า 139/278

หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์ทุพภีร์ 1 ฉบับประชาชน และข้อความที่ว่า "พระพุทธเจ้า...ย่อมตั้งอโลมเสยธรรม...สร้างกุศลเมื่อพระสงฆ์อยู่" และอีกข้อความในคัมภีร์เดียวกันว่า "อากาศรองพระพุทธเจ้าไว้ ครับว่าอากาศนี้หาปได้แล้ว พระธรรมเจ้าพระพุทธเจ้าหาบได้แ ละ...อากาศนั้นคือพระสงฆเจ้า" ข้อมูลเหล่านี้บอกให้ทราบว่าพระสงฆ์ มีหมายถึงพระสงฆ์สาวกหรือสมมุติสงฆ์ใดๆ แต่หมายถึงสิ่งที่หล่อเลี้ยงให้ชีวิตดำรงอยู่ในร่างกายได้ แนวความคิดนี้คล้ายคลึงกับ "สงฆ์รตนะที่หล่อเลี้ยงธรรมรัตนะอันเป็นรายละเอียดของพุทธรัตนะ" ซึ่งเป็นเนื้อหาในธรรมขั้นโลกุตตรในวิชชาธรรมภายใน คัมภีร์ทุพภีร์รวมกัน คัมภีร์พระญาณสิณ และคัมภีร์วัฏพันธะ กล่าวถึงการถวายชีวิตให้แก่ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ โดยเนดาในการป้องกันการตกไปสู่อบายภูมิ และเป็นการนำไปเกิดใน "ดวงแก้วที่ขามา" ซึ่งเป็นที่เดียวกับที่เป็นจุดหมายต้องการจะกลับไป การเรียกขานเช่นนี้เมื่อประกอบกับนิพพานซึ่งเป็นจุดหมายของการปฏิบัติก็เพื่อให้แนวว่า "ดวงแก้วที่ขามา" คือองค์พระที่กำลังพยายามจะไป มองในอีกแง่มุมหนึ่งคือ มนุษย์จิตดั้งเดิม อันบริสุทธิ์ซึ่งอาจพ้องกับศัพท์ "โพธิ" หรืออาจพ้องกับเทพฤทธิ์ดกตาคภรณ์ เมื่อมาเปิดเปื้อนกับบาปธรรมจิตจึงหมดมอง แต่ถึงแม้จะมีโพธิในตนก็ยังไม่อาจบรรลุพรหมนี้ได้ เพราะไม่เคยรู้มาก่อนประกอบมาบรรจบครองบาอยู่ ต้องปฏิบัติสมาธิวาวอันเป็นหนทางเดียวที่จะกลับไปสู่อจินต์ดังเดิมอัน