ฐานข้อมูลภายในคัมภีร์พระพุทธศาสนา 1 ฉบับประชาชน : หน้า 75/278

ฐานข้อมูลภายในคัมภีร์พระพุทธศาสนา 1 ฉบับประชาชน บทสรุปฐานข้อมูลภายในจากคัมภีร์ ในคันธรรและเอเชียกลาง การสำรวจฐานข้อมูลภายในจากต้นฉบับคัมภีร์โบราณในพระพุทธศาสนาจากคันธรรและเอเชียกลางในบางส่วนดังที่ได้แสดงรายละเอียดไว้แล้ว นั้น ทำให้มองเห็นภาพรวมคำสอนในพระพุทธศาสนาที่เคยเผยแผ่ในพื้นที่ดังกล่าวในบางแง่มุม ซึ่งดูจะมีความสัมพันธ์กับประวัติศาสตร์การเผยแผ่พระพุทธศาสนาและคำสอนเกี่ยวกับธรรมภายในมาสู่ดินแดนแห่งนี้ ภาษาที่ใช้นันทคัมภีร์ การศึกษาด้านนันทคัมภีร์ในพื้นที่ดังกล่าวจึงได้ข้อสรุปว่า ภาษาที่ใช้เป็นหลักในการบันทึกคำสอนของพระพุทธศาสนาในคันธรรและเอเชียกลาง คือ ภาษาคันธรรและภาษาสันสกฤต และการศึกษาเปรียบเทียบระหว่างพื้นที่ทั้งสองพบว่ากลุ่มคัมภีร์ส่วนใหญ่มักพบในคันธรร มีความเก่าแก่กว่ากลุ่มคัมภีร์ที่พบในเอเชียกลางราว 200-300 ปี โดยการเทียบคัมภีร์ที่พบในภาษาย่อยเดียวกัน กล่าวคือ คัมภีร์ภาษาคันธรรซึ่งเก่าแก่ที่สุดในคันธรรรมีอายุ มากกว่าคัมภีร์คันธรรที่เก่าแก่ที่สุดจากเอเชียกลางถึง 300 ปี ในขณะที่คัมภีร์สันสกฤตจากคันธรรมากว่าเก่าแก่กว่าจากเอเชียกลางราว 200 ปี เท่านั้น ข้อสรุปนี้จึงมีแนวโน้มสนับสนุนทฤษฎีว่าถูนารเป็นปาปประดิฐิ์ที่เป็นทางผ่านของพระพุทธศาสนาจากอินเดียเข้าสู่เอเชียกลางและประเทศอื่นฯ บนเส้นทางสายไหม เนื้อหาคำสอนพระพุทธศาสนาของในพื้นที่ ในคันธรร กลุ่มคัมภีร์ภาษาคันธรรเฉพาะที่กล่าวพบในอัสดดาอิฟกานิสถาน จากบริติซ ไลบาริ (British Library) และซีเนียร์