การเห็นพระอริยสงฆ์ในคัมภีร์พุทธธรรม : หน้า 207/278

หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโธธรรรม 1 ฉบับประชาชน 4.4 การเห็นพระอริยสงฆ์ ถือเป็นผลจากการปฏิบัติในชั้นพระอริยสงฆ์ 8 ผู้ปฏิบัติเหล่านั้น หลังจากเกิดนิมิตภายในแล้ว จิตเกิดปีติยินดี จากนั้นดวงตาแห่งธรรมก็จังเกิด ขึ้น ได้เห็นพระอริยสงฆ์หนึ่งองค์ท่านนั่งในประตูพนทรงจีวรสีเหลือง ใน ชั้นนี้ท่านได้กล่าวถึงดวงศีลว่า มีรัศมีสว่างไสวขยายไปหนึ่งโยชน์ แผ่รัศมีทั่ว ทิศ จากนั้นก็อธิบายถึงผลแห่งการปฏิบัติในชั้นอื่นๆ ต่อว่าเห็นพระอริยสงฆ์ และดวงศีลที่มีรัศมีแตกต่างกัน ดังตัวอย่างต่อไป การปฏิบัติธรรมในชั้นพระอริยสงฆ์ 8 นี้คือ มีผลได้เห็นพระอริยสงฆ์ จำนวน 1 องค์ต่อหนึ่งชั้น หากปฏิบัติครบทุกชั้นจะเห็นพระอริยสงฆ์จำนวน 8 องค์ ที่ท่านประทับนั่ง ณ ประตูพน และในบทท้ายสุด ท่านสรุปไว้ว่า อรย สงฆ์ทั้ง 8 องค์นี้เป็นคุณพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ที่เรียกว่า “คุณแก่จังก 3 อยู่ภายในไภย” นอกจากนี้ ท่านยังอธิบายถึงสัญลักษณ์จากนามธรรมมา เป็นรูปธรรมว่า ประตูพระนิพพานนั้นมีอยู่ทั้งหมด 8 ประตูอยู่ในที่ทั้ง 8 และ แทนด้วยอักษรอักษร 8 ตัว การเห็นพระอริยสงฆ์นี้ ณ ประตูนิพพานในชั้นนี้ ถือว่าเป็นร่อง รอยที่แสดงให้เห็นถึงรอยที่เกิดขึ้นจากการปฏิบัติธรรมของคนยุคโบราณที่ ท่านได้เข้าถึง คำว่า ประทับนั่ง ณ ประตูนิพพาน ถ้ามองในเชิงสัญลักษณ์อาจหมายถึง สาวกธรรมที่อยู่ในชั้นโคตรภู ส่วนพระอริยสงฆ์นั้น อาจหมายถึงกายธรรม โคตรภู เพราะฉะนั้นคำว่าพระอริยสงฆ์ที่นี่งั้น ณ ประตูพระนิพพานนั้นหมาย ถึง พระอริยสงฆ์ที่ท่านไปถึงนั่นประตู ท่านยังไม่ได้เข้าไปข้างใน กล่าวคือได้ ถึงแค่ประตูพระนิพพานเท่านั้น 206 | ศาสตราจารย์กิตติคุณ สุวัฒน์