หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโบราณ : หน้า 241/278

หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโบราณ 1 ฉบับประชาชน คือประชาชนระดับต่ำที่รับไปปลู ฝังทางศิลปวัฒนธรรม น าภูมิธรรมพื้นบ้าน เพลงขับกล่อม นิทาน และการเล่าอ่านสิ่งต่อกันจากบรรพชนสู่รุ่นหลังๆ การสื่อสารระดับประชาชนสามารถปลูกฝังถึงระดับจิตวิญญาณ และไม่ว่าผู้ปกครองจะเปลี่ยนศาสนา จิตวิญญาณดังเดิมก็อาจจะเปลี่ยนแปลง การที่พุทธศาสนาเรวากร (ในความหมายของหินยานแห่งเอเชียอาคเนย์) ยังสามารถดำรงอยู่ได้ในประเทศไทยแม้จะผ่านการนำเข้าของศาสนาพุทธมหายาน พรามหม์อินดู โดยชนชั้นนำ ก็วนจะเป็นเพราะเหตุผลดังกล่าว คัมภีร์ที่ศึกษา ส่วนใหญ่เป็นคัมภีร์เอกในไทยและเขมร ส่วนคัมภีร์ จดุราภาเผยแพร่อยู่ในเอเชียอาคเนย์โดยแพร่หลายศรีลังการงานที่ศึกษา นี้คัมภีร์หนึ่งที่อุปลมโดยองค์พระมหากษัตริย์ยุดรัตนโกสินทร์รัชกาล ที่ 3 คือคัมภีร์รั่มกายาติ เก็บรักษาไว้ในพระอารามหลวงวัดพระเชตุพนฯ อนแสดงให้เห็นถึงการให้ความสำคัญต่อคัมภีร์นี้ คัมภีร์ที่ศึกษาทั้งหมด ส่วนใหญ่เน้นนี้เรื่องการปฏิบัติธรรมาน แต่ก็สามารถตอบปัญหาปัญหาทั้งในเชิงหลักการและการปฏิบัติได้ดังนี้ 1. มีการกล่าวถึง “ธรรมภาย” จริงในคัมภีร์โบราณ การวิเคราะห์คัมภีร์อีกษรธรรมของ ดร. กิจชัย ให้แสดงว่าธรรมภายเป็นที่รู้จักในสังคมชาวพุทธของเอเชียอาคเนย์เมื่อนั้นเนื่องด้วยอายของโยคาวจรไปได้กลางพุทธศตวรรษที่ 20 ธรรมภายเป็นที่รู้จักว่า ประกอบขึ้นด้วยญาณรู้แจ้งและเป็นคุณสมบัติของพระพุทธเจ้า แสดงว่าธรรมภาย เป็นที่รู้ในสังคมชั้นสูงของสงมามั้งแตสมัยอยุธยาถึงรัตนโกสินทร์ตอนต้น