หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโธราณ 1 ฉบับประชาชน : หน้า 233/278

หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโธราณ 1 ฉบับประชาชน จะเห็นได้ว่า คำสอน “ธรรมกาย” มีมาก่อนการแตกนิกายเป็น หินยาน มหายาน อีกทั้งมหายานนั้นยังมีสองยุค คือยุคก่อนการขยายความ และยุคหลังการขยายความ แต่อย่างยุคต่างกันหลายร้อยปี ดังนั้นจึงไม่อาจพูด ได้ว่ามหายานเป็นนิกายที่ก่อนนิก่อนธรรมกาย แต่พูดได้ว่า มีคำสอนธรรมกาย ในมหายานทั้งยุคก่อนขยายความและยุคหลังการขยายความ 2.2 นอกจากนั้นยังมีประเด็นที่ต้องคิดอีกว่า ความขัดแย้งระหว่าง สำนักมหายานกับเถรวาทเมื่ครั้งสังฆายานั้น เพียงแค่การขัดแย้งกันก็ ก่อเกิดสิ่งที่เรียกว่า “การแตกนิกาย” เลยหรือ ? นั้นออกจะเป็นการสรุปที่ง่ายเกิน ไป เพราะการสร้างนิกายใดนิกายหนึ่งขึ้นมาน่าจะเป็นผลทางประวัติศาสตร์ มากกว่าการประกาศแยกตัวไม่ลงโบสต์เดี่ยวกันทันทีนั้น อีกทั้งร่อง รอยที่ค้นพบบ่งชี้ว่าพระสงฆ์ที่นานกับมหายานนั้นท่านเคยร่วมอาราม เดียวกันอย่างช้านานในดินแดนเอเชียกลาง 2.3 แต่จะมีมุมมองต่างๆ กันในเรื่องนี้ แต่ทางวิจัยนี้ชี้ว่าคำภีร์ “กระแสหลัก” ดังเดิม (ซึ่งเป็นไปได้ว่าจะถ่ายทอดมาแต่ครั้งพุทธกาล) มีค่า สอนอะไรก็แล้วแต่ที่ว่ากันว่าเป็น “มหายาน” ประนดยแล้ว แต่ฝ่ายหินยาน หรือสายสีรงค์ไม่ได้บันทึกลงไป แม้ไม่บันทึกแต่จากร่องรอยก็ยังไม่ สามารถปฏิเสธได้ว่ามีอยู่จริง ยิงไปว่านั่น นักวิชาการสายมหายานล้วนนิยมหยันยืนยัน ว่าคัมภีร์อย่างมาหาปรีนิวราณสูตรนั้นเป็นคำสอนสุดท้ายของพระพุทธองค์ใน ปีปริจกพน ถ้าว่ามาหาปรีนิวราณสูตรเป็นมหายาน มหายานก็จะต้องมีดังแต่ สมุยพุทธกาลแล้ว