ธรรมกายในคัมภีร์จากเอเชียกลางและเอเชียอาคเนย์ : หน้า 36/278

น่ารู้ว่าธรรมกายในคัมภีร์จากเอเชียกลาง กับธรรมกายในเอเชียอาคเนย์ ซึ่งมีอิทธิฤทธิ์ในสมัยหลังเมื่อพระพุทธศาสนาล่วงไปแล้วร้อยพันปีนั้นจะมีเนื้อหาที่คล้องกันหรือไม่อย่างไร นิยามคำศัพท์: หลักฐาน หมายถึง ข้อมูลในรูปของข้อความ หรือภาพ ซึ่งถูกจารึกไว้ในวัตถุชนิดต่างๆ รวมไปถึงรูปปั้น หรือวัตถุทางโบราณคดีอื่นๆ เนื่องจากระยะเวลาที่ศึกษานี้ชั่วโมงระยะเวลานานร่วมสองพันปีมีเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์เกิดขึ้นมากมายที่อาจทำให้หลักฐานเหล่านี้พร่องไปบ้าง ดังนั้นข้อมูลที่ใช้ในงานวิจัยชุดนี้บางชิ้นก็อาจจะบ้างชัดเจน บางชิ้นยังอยู่ในระดับ “ร่องรอย” แต่ก็สามารถให้คำตอบเกี่ยวกับธรรมกายได้ในระดับหนึ่งโดยที่ยังไม่ปรากฏมีนักวิชาการท่านใดเคยทำวิจัยในลักษณะนี้มาก่อน ธรรมกาย เป็นคำานาม หมายถึง คำอธิบายในเชิงหลักธรรม หรือรูปแบบวิธีปฏิบัติ ที่กล่าวถึง “กาย” ของพระพุทธเจ้าในที่นี้หมายถึงพระปู่วในคัมภีร์โบราณที่สามารถเข้าถึงได้ในขณะนี้ และที่ระบุในคำสอนของพระองค์เทพภูมินี (สด จนทสุโส) คัมภีร์โบราณ หมายถึง คัมภีร์ธรรมในพระพุทธศาสนาย่ำกลังในแผ่นไม้เผือกในลาน กระดาษ หรือวัสดุอื่นๆ ในยุคโบราณ ซึ่งปัจจุบันยังไม่พบความเก่าแก่ยืนยันไปถึงพุทธกาล แต่สามารถย้อนย้อนกลับไปได้ถึง 2-3 ร้อยปีหลังพุทธปรินิพพานในดินแดนแถบคันธาระ เอเชียกลาง จีน และถอยขึ้นมาจนถึงยุคต้นโคลินทร์ตอนต้นในเอเชียอาคเนย์