หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโธนาม 1 : หน้า 219/278

หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโธนาม 1 ฉบับประชาชน จากเนื้อความในคาถา อาจวิเคราะห์เนื้อหาสำคัญได้เป็น 2 ประเด็นหลักด้วยกันคือ ก. ผู้แต่งคัมภีร์ต้องการจะให้เห็นว่า พระสัมมาสัมพุทธเจาทรงมีธรรมภาย ซึ่งเผยออกจากรูปปายอย่างชัดเจน ข. ลักษณะสำคัญของธรรมภายของพระองค์คื คือ (1) มังคลไปด้วยญาณ และ (2) ลักษณะของญาณ คือ ความรู้เฉพาะที่มุ่งไปที่เนื้อว่าเป็นเรื่องอธิบาย 1.2 หลักฐานวิชาชรรภายในคัมภีร์จตุรารักษาขกับคำสอนของพระมงคลเทพมุนี (สด จนทสโร) หลักฐานวิชาชรรภายที่ปรากฏในคัมภีร์จตุรารักษาขา ยืนยันว่าในอดีตวิธีการปฏิบัติธรรมแบบวิชาชรรภายที่พระมงคลเทพมุนี (สด จนทสโร) ได้ค้นพบอยู่จริงโดยท่านได้กล่าวขยายความเพิ่มเติมในส่วนนี้ไว้ตามที่ท่านได้เข้า ถึงเช่นการยืนยันไว้ในเขาเขามุมสรรค์มนต์ กำหนดที่ 14 ว่า พระสัมมาสัมพุทธเจ้า พระองค์ทรงมีธรรมภาย พระองค์ทรงเห็นสัจธรรมทั้ง 4 ด้วยตาธรรมาย รู้ด้วยญาณของธรรมภาย หาได้เห็นหรือรู้ด้วยภายอื่นไม่ เพราะภายอื่นที่นอกจาก ภายในทรงไปแล้วมีแต่ดวงวิญญาณ ไม่มีญาณ ทั้งท่านยังได้กล่าวอธิบายขยาย ความถึงลักษณะของญาณของธรรมภายไว้อีกด้วยว่า ....ญาณนั้นเป็นอย่างไร...หน้าตาธรรมภายโตเท่าไหร่ ก็ว้าง แค่ยืน ถ้าหน้าตาตกอึงงี้ ดวงญาณก็วัดเส้นผ่านศูนย์กลาง คง นิ่ง หน้าตาคว้างงี้ ดวงญาณก็วัดเส้นศูนย์กลางวงรา วนรอบ ตัว...หน้าตาของธรรมภายนัน้ โตเท่าไหร่ ดวงญาณก็โตเท่านั้น