หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโธรวรรณ : หน้า 151/278

หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโธรวรรณ 1 ฉบับประชาชน เรียกว่ามีมิติใหญ่ที่เดียว[62] มีดิน น้ำ ลม ไฟ และ "ทิ้ง ๆ" หรืออากาศเป็นองค์ประกอบ ดังนั้นผู้ไม่ต้องการมีพฤหรือีกินจะต้องละขัน 5 นี้เสี่ย โโยวจรรแสดงองค์ประกอบของขันธ์ 5 ไว้ชัดเจนว่า รูปขันคือดินหรือบก เวนานขันคือดิน น้ำ สัญญาขันธ์คือไฟ สังขารขันคืออลม และวิญญาณขันคืออากาศ การเวียนว่ายตายเกิดมีดิน น้ำ ลม ไฟ ประกอบกันเป็นปัจจัยสำคัญในคัมภีร์พุทธนกล่าวถึงการ "วาตกา" ต่าง ๆ สำหรับผู้ปฏิบัติก่อนเข้า "เมืองฉิมพวน" มีคำอธิบายอยู่หนึ่งผู้เข้า "เมืองฉิมพวน" จะต้องกล่าวเพื่อ "ประจุร่าง" อันเป็นการตั้งใจสะท้อนทั้งสี่ หรือ จุดภูติ ออกไปจากตน ซึ่งเป็นการปฏิสรปัจจัยไม่ให้มีการเกิดอีกต่อไป จุดภูติหรืออตุ่งสิเมื่อถูกละทิ้งแล้วจึงเหลือแต่ความว่างเปลาหรือที่เปล่าอากาศซึ่งก็คือวิญญาณขันธ์ คัมภีร์บัวะพันธะยังกล่าวว่าพระสัมมาสัมพุทธเจ้า พระปังเจกพุทธเจ้า และพระอรหันต์ที่เข้าสุขพานุ "เทียมโยมภาวนาแต่ภูญาณขันธ์คืออากาศในธารสมาวิจิตนันแล" คัมภีร์พระฤาษีพระญาณกล่าวเสริมว่าภูญาณขันธ์คืออากาศซึ่งรับรองพระธรรมและพระธรรมรองรับพระพุทธเจ้าอีกทีอากาศรถึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการปฏิบัติสมาธิภาวนาสู่พุทธ ในส่วนที่ว่าด้วยธาตุในเชิงปฏิบัติสมาธิภาวนานั้น พระ มงคลเทพมุนี (สด จนทสโร) ได้ใช้ภาพประกอบ การบรรยายในการสอนการทำสมาธิภาวหนึ่ง ภาพดังกล่าวเป็นภาพด้านตนของช่วงกลางท้องบุคคลม