หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโหตร : หน้า 77/278

หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโหตร 1 ฉบับประชาชน หลักฐานธรรมภายในกับความสอดคล้องในสองด้าน สำหรับ “หลักฐานธรรมภายใน” หรือเนื้อหาคัมภีร์ที่มีความสอดคล้องกับวิชชาธรรมภายใน ที่พบจากคัมภีร์ธรรมหรือตำราภายใน อาจแบ่งได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ คัมภีร์ที่มีความสอดคล้องในเชิงหลักฐาน และที่สอดคล้องในเชิงประสบการณ์ภายใน 1. ความสอดคล้องในแข็งของหลักฐาน พบได้ทั่วไปในทุกกลุ่มคัมภีร์ ทั้งในกลุ่มคัมภีร์ภาษาคนธารีและสันดาลดของหินยาน และในกลุ่มคัมภีร์ของมหายาน คัมภีร์ชุดที่เก่าแก่ที่สุดที่พบหลักฐานธรรมภายในท้องนี้คือกลุ่มคัมภีร์ที่จารึกในภาษาคนธารี พบในเขตพื้นที่ค้นควร ส่วนนิพนธ์เป็นพระสูตรหรือคัมภีร์ประเภทนทีของหินยาน ซึ่งคาดว่าเป็นนิยธรรมคู น้ำเป็นนิยธรรมคูบัติ ซึ่งเป็นนิยายหนึ่งที่แยกออกมาจากเณรวาเนื้อหาคัมภีร์ที่พบมีความคล้ายคลึงกันกับที่พบในพระสูตรบาลี เป็นหลักฐานธรรมภายในระดับของหลักธรรมทั่วไปและหลักปฏิบัติ เช่น - นิพพนารตฺไม่มีความชราำ - ต้อง “ทั้งรู้ทั้งเห็น” ความเป็นจริงของขันธ์ 5 จึงจะดำรงโสได้ - การมียกลายมิตรและมียศบริสุทธิ์เป็นพื้นฐานในการบำเพ็ญวิปัสสนิและปัญญาวิมุตติให้แก่รอบ - การเจริญเมตตามีอานิสงส์มาก - ฯลฯ หลักฐานดังกล่าวนี่ย่อได้ว่าความสอดคล้องตรงกันกับหลักการของวิชชาธรรมทั้งหมด เพียงแต่ไม่ได้กล่าวถึงประสบการณ์ภายในในการปฏิบัติธรรม