หลักฐานธรรมาภายในคัมภีร์พุทธโธญาณ 1 : หน้า 243/278

หลักฐานธรรมาภายในคัมภีร์พุทธโธญาณ 1 ฉบับประชาชน ครอบคลุมอยู่ให้หมดสิ้นไปเสียก่อน นอกจาก "เข้าถึง" แล้ว ยังอาจจะ "เป็นธรรมภายใน" นั้นได้ด้วย การปฏิบัติสมาธิภาวนาในคัมภีร์ภีร์โยคาวจรใช้วิธีให้ความสำคัญกับดวงแก้ว และความสว่างภายใน มีการนำเพ็ญวาวว่า "อรห" โยคาวจรที่สภาวะเข้าถึงธรรมมีลักษณะเด่นชัดในส่วนของการหยุดหรือไม่มีมลแสมหาใจ มีการกล่าวถึงทางเดินของจิตและกระบวนการบรรลุจรรยธรรมผลคล้ายคลึงกันกับพระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) แต่แตกต่างกันในรายละเอียด ในคัมภีร์ธรรมภายในมีความน่สนใจที่มีการกล่าวถึงธรรมภายอย่างสัมพันธ์เป็นเนื้อเดียวกับการปฏิบัติ ดังเนื้อความในคัมภีร์พระธรรมภายทิพย์เป็นการพรรณนาถึงส่วนต่างๆ ของพระภายในพระพุทธองค์ว่าเป็นพระญาณหรือพระคุณต่างๆ และกล่าวว่าพุทธลักษณะเช่นนี้คือธรรมภายใน ลักษณะการพรหมน่ะนี้เองให้ความหมายที่เด่นชัดว่า ธรรมภายในแตกต่างจากกายมนุษย์ธรรมดา มีความบริสุทธิ์อึ้งในทุกส่วนของกาย อีกประกาศหนึ่ง การที่มังสัลภัญไม่ปรากฏในธรรมภายแสดงให้เห็นว่าธรรมภายซึ่งเป็นคุณสมบัติของพระพุทธเจ้า และการมีธรรมจักษุแสดงความเป็นธรรมภายในอย่างมีนัยสำคัญ กล่าวคือพระบาสแจ้งคุณสมบัติเฉพาะในรูปภายพระพุทธเจ้า แต่คัมภีร์สายปฏิบัติแสดงคุณสมบัติธรรมภายในของพระพุทธเจ้า ดังนั้น "รูป" ในที่นี้จึงไม่ใช่รูปภายที่เข้าใจทั่วไป แต่จะเข้าถึงได้หรือเป็นได้ด้วยพระญาณเท่านั้น การเข้าถึงธรรมภายในด้วยพระญาณ ปรากฏในการพรรณนาพระญาณที่รับเข้าในความเป็นไปของธรรมต่างๆ ในสัตว์โลกทั้งปวง กล่าวได้ว่าพระธรรมภายในคัมภีร์พระธีรมภายที่ทรงมีพระญาณที่ประกอบเป็นส่วนต่างๆ