หลักฐานธรรมในคัมภีร์พุทธโฌนิษฐ : หน้า 143/278

หลักฐานธรรมภายในคัมภีร์พุทธโฌนิษฐ ๑ ฉบับประชาชน ใส่ไปสู่สู่คุตมิตและปฏิภาคนิยต ซึ่งเป็นเครื่องแสดงอุปจารสมาธิสมเร็จเป็นอุปนามธรรมนั้น โดยจะมีความสว่างความใสและขนาดหน้าตามากขึ้นเรื่อยๆ เมื่อพัฒนาไปสู่ระดับสมาธิที่สูงขึ้นไป ซึ่งมีถึง 18 ระดับหรือ 18 กาย ได้แก่ กายมนุษย์หยาบ กายมนุษย์ละเอียด ไปจนถึงกายอาคมามิหยาบ กายอาคมามิละเอียด สัตว์โลกมีธรรมกายทั้งสิ้นตั้งอยู่ที่ศูนย์กลางกายของตน ผู้เข้าถึงธรรมกายย่อมเข้าถึงความหลุดพ้น พระพุทธเจ้าทรงสอนให้รู้จักธรรมกาย พระองค์เข้าถึงธรรมกายและเป็นธรรมกาย คำว่าธรรมกายพบในคัมภีร์โยคาจรหลายแห่ง ร่องรอยโบราณคดีเก่าแก่ที่สุดได้กล่าวถึงธรรมกายหลังก็ 54 สมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิร ีศลาจากิแตกหักอ่านได้ 9 บรรทัดเป็นข้อความในภาคธรรมกายตอนต้นๆ คัมภีร์โยคาจรบานอักษรล้านนาที่จาราคธรรมกายไว้ เช่นเดียวกันเป็นของวัดป่าสักน้อย จังหวัดเชียงใหม่พบและบันทึกเป็นโคร Phi ม โดยสถาบันวิจัยสังคมมหาวิทยาลัยเชียงใหม่เมื่อ พ.ศ. 2525 สิ่งนี้อธิบายความต่อเนื่องการรู้จักและนับถือธรรมกายถึงยุคสมัยใกล้ๆ นี้ ธรรมกายของโยคาจรเป็น “ลักษณะ” ของพระพุทธเจ้ ซึ่งไม่ใช่ปกของพระพุทธเจ้า แต่เป็นภายในประกอบด้วยญาณต่างๆ มีสีพุทธญาณ เป็นฉัน เป็นคุณแห่งบุญอันหาที่สุดมิได้ตั้งอยู่ภายใน ไม่สามารถรับรู้ได้ด้วยตา แต่สามารถรับรู้ได้ด้วยปัญญา และด้วยเหตุที่ธรรมกายดังกล่าวเป็นลักษณะหรือเป็นคุณสมบัติ ของพระพุทธเจ้า บุคคล หรือโยคาจรบุรฐผู้ปรารถนาสำเร็จสมบูรณ์พุทธภาวะจึง ระลึกถึงโดยสม่ำเสมอเพื่อให้ได้ดั่งปรารถนานั้น โดยยิ่งนี้ธรรมกายในโยคาจร เป็นได้ทั้งกรรมฐานหรือเครื่องมือในการปฏิบัติธรรมหาสมาธิและเป็นได้ทั้งผลสำเร็จของการปฏิบัติสมาธิจกวาน แต่เนื่องจากพบใน