ข้อความต้นฉบับในหน้า
ตลอดจนผู้ใหญ่โดยทั่วไป เพื่อแสดงความเคารพและทักทาย การกราบพ่อแม่ ญาติผู้ใหญ่ในครอบครัว
ตลอดจนพระพุทธรูปก่อนเข้านอน การกราบพระภิกษุสงฆ์ และพระพุทธรูป เพื่อแสดงความเคารพบูชา
การกล่าวคำ “ขอบคุณ” เมื่อได้รับสิ่งของ หรือความช่วยเหลือจากผู้ใหญ่หรือผู้อื่น การกล่าวคำว่า “ขอโทษ”
เมื่อตนทำผิดพลาด หรือล่วงเกินผู้อื่น กิริยามารยาทเหล่านี้ จำเป็นต้องได้รับการฝึกที่บ้าน เพื่อไม่ให้ตก
เป็นภาระหนักของครูเมื่อเด็กไปโรงเรียน
นักศึกษาอาจจะเคยสังเกตเห็นคนบางคนเมื่อเติบโตเป็นผู้ใหญ่แล้ว สามารถทักทายผู้อื่นด้วย
การไหว้ตามมารยาทไทยได้อย่างสวยงาม ไม่เคอะเขิน แต่มีความเก้อเขินกระดากอายที่จะกราบไหว้พ่อแม่
บังเกิดเกล้าของตน จึงไม่เคยกราบไหว้บุพการีของตนเลย ทั้งนี้ก็เพราะเขาไม่เคยได้รับการฝึกอบรมจาก
ครอบครัวในขณะที่ตนยังเป็นเด็ก ครั้นเมื่อเป็นผู้ใหญ่ แม้ใจรู้สึกอยากกราบไหว้ แต่ก็ทำไม่เป็น
อนึ่ง กิริยามารยาทในการยืน เดิน นั่ง นอน การรับประทานอาหารอย่างสุภาพเรียบร้อย กิริยา
วาจาสุภาพอ่อนน้อม ไม่กระโชกโฮกฮาก ไม่ตะโกนโหวกเหวก ไม่พูดคำหยาบ ไม่ต่อล้อต่อเถียงผู้ใหญ่ รู้จัก
ที่ต่ำที่สูง โดยสรุปก็คือ กิริยาวาจาที่ถือว่าเป็น “สมบัติผู้ดี” นั้น จำเป็นต้องมีการอบรมสั่งสอนกันในครอบครัว
ตั้งแต่เด็กยังเล็กอยู่ เรื่อยไปจนกระทั่งเติบใหญ่
3) ต้องปลูกฝังธรรมะให้แก่เด็กตั้งแต่วัยอนุบาล เช่น การสวดมนต์ไหว้พระก่อนนอน การ
เล่าหรืออ่านธรรมะให้เด็กฟังก่อนนอน การใส่บาตรเวลาเช้า การรักษาศีล 5 ในภาคปฏิบัติ การพาไปวัด
เพื่อให้เด็กคุ้นเคยกับการกราบไหว้พระพุทธรูป พระภิกษุ ตลอดจนขนบธรรมเนียมประเพณีปฏิบัติใน
พระพุทธศาสนา
ครั้นเมื่อเจริญเติบโตขึ้นในระดับประถม ก็ควรชักนำให้ปฏิบัติสมาธิภาวนา ในขั้นต้นอาจจะให้
ปฏิบัติกับพระอาจารย์ แล้วนำมาปฏิบัติพร้อมกับสมาชิกในครอบครัวให้เป็นกิจวัตรประจำวัน
ผู้เป็นพ่อแม่ควรปลูกฝังวัฒนธรรมชาวพุทธที่ดี ด้วยการพาบุตรธิดาเข้าวัด ศึกษาและปฏิบัติ
ธรรมอย่างสม่ำเสมอตั้งแต่เยาว์วัย สาระสำคัญของการปลูกฝังธรรมะ จะต้องมุ่งประเด็นที่การปฏิบัติ ทาน
ศีล ภาวนา ให้เกิดเป็นลักษณะนิสัย การปลูกฝังธรรมะในลักษณะนี้ ผลที่จะบังเกิดรวบยอดก็คือ “สัมมาทิฏฐิ
เข้าไปอยู่ในใจบุตรธิดาไปตลอดชีวิต” ซึ่งจะมีผลให้เกิดการพัฒนา หิริโอตตัปปะ ความรับผิดชอบต่างๆ ดัง
ได้กล่าวแล้ว ประกอบกับปัญญาทางธรรม สามารถปกป้องคุ้มครองตนให้ห่างจากความชั่วต่างๆ จึง
สามารถตั้งอยู่ในความดีได้ตลอด
อนึ่ง สิ่งที่ทุกคนต้องรู้และเข้าใจก็คือ “คนเราเกิดมาทำไม” หรือ “เป้าหมายของการเกิดมา
เป็นมนุษย์คืออะไร” ความรู้เรื่องนี้มีปรากฏอยู่อย่างชัดเจนในพระพุทธศาสนา ดังนั้น การพาลูกไปศึกษา
และปฏิบัติธรรมที่วัด จึงเป็นวิธีง่ายที่สุดสำหรับพ่อแม่ในการปลูกฝังความรู้ ความเข้าใจเรื่องนี้ให้แก่บุตร
ธิดาของตน
146 DOU สูตรสำเร็จการพัฒนาสังคมโลก