ทุคติและสุคติ: กฎแห่งกรรมในชีวิต : หน้า 49/298

“ทุคติ” หมายถึงสถานที่ที่ไปเกิด หรือแบบการดำเนินชีวิตที่มีแต่ความทุกข์ทรมาน ได้แก่ 1) นรก 2) ดิรัจฉาน 3) เปรต 4) อสุรกาย จากเรื่องกฎแห่งกรรม ย่อมกล่าวได้ว่า ผู้ที่ทำกรรมดีหรือสั่งสมบุญไว้มากย่อมไปสู่สุคติ แต่ จะเป็นสุคติระดับใดนั้นย่อมขึ้นอยู่กับปริมาณของบุญที่สั่งสมไว้ก่อนละจากโลกนี้ เช่น ถ้าสั่งสมบุญไว้มาก กว่าบาป แต่ยังไม่มากพอที่จะไปบังเกิดในพรหมโลก ทว่ามากพอที่จะบังเกิดเป็นเทวดาในเทวโลก ก็จะได้ เสวยสุขอยู่บนสรวงสวรรค์เป็นเวลานานแสนนาน ถ้าบุญยังไม่มากพอที่จะบังเกิดในเทวโลก ก็จะได้บังเกิด เป็นคนในมนุษยโลกอีก เป็นต้น ส่วนผู้ที่ทำกรรมชั่วหรือสั่งสมบาปไว้มากย่อมไปสู่ทุคติ แต่จะเป็นทุคติระดับใดก็ขึ้นอยู่กับ ปริมาณของบาปที่เขาสั่งสมไว้ก่อนละโลกนี้ไปนั่นเอง เช่นบางคนที่ประพฤติผิดศีลเป็นประจำย่อมตกนรก อย่างไม่ต้องสงสัย แต่ถ้าปริมาณของบาปที่สั่งสมไว้ยังไม่มากพอที่จะต้องไปบังเกิดในนรก เขาก็อาจจะไป บังเกิดเป็นเปรต อสุรกาย หรือดิรัจฉาน เป็นต้น จะเห็นว่าการไปบังเกิดในปรโลก ไม่ว่าสุคติ หรือทุคติ ล้วนมีเหตุมาจากกรรมดีหรือกรรมชั่ว ที่คนเราทำไว้ก่อนตายจากโลกนี้ทั้งสิ้น ครั้นเมื่อเทวดาหมดบุญจากสรวงสวรรค์แล้ว ก็ต้องจุติ (ตาย) และมีโอกาสมาเกิดเป็นคนใน โลกมนุษย์อีก สัตว์จากทุคติ ก็เช่นกัน ถ้าชดใช้กรรมหนักหมดแล้ว ก็มีโอกาสมาเกิดเป็นคนในโลกมนุษย์อีก การเกิดในโลกมนุษย์ครั้งนี้จะมีสภาพอย่างไร ก็ขึ้นอยู่กับเศษของกรรมดีหรือกรรมชั่วที่ตนเคยทำไว้ก่อนตาย จากโลกนี้ในครั้งกระโน้นเป็นสำคัญ ขณะที่มีชีวิตใหม่อยู่ในโลกมนุษย์นี้ เศษของกรรมในอดีตทั้งดีและชั่วก็ ยังคอยหาโอกาสชิงช่วงส่งผลต่ออยู่อีก ขณะใดที่เศษของกรรมดีส่งผลคนเราก็จะประสบโชคดี ขณะใดที่ เศษของกรรมชั่วส่งผลคนเราก็ประสบความเดือดร้อน เพราะเหตุนี้ คนบางคนที่มีอำนาจอยู่ในตำแหน่ง หน้าที่ใหญ่โต แม้จะคอรัปชั่นหรือทำกรรมชั่วอื่นใด ก็ยังลอยหน้าลอยตาอยู่ในสังคมได้โดยไม่ถูกลงโทษทัณฑ์ แต่คนบางคนที่เกิดมาเป็นผู้ด้อยโอกาส แม้จะตั้งใจทำกรรมดีสักเท่าใด ผลของกรรมดีก็ยังไม่ปรากฏให้เห็น เป็นรูปธรรมสักทีผู้ที่ประสบกับสภาวะเช่นนี้ก็อย่าเพิ่งท้อแท้หมดกำลังใจ เพราะการสั่งสมบุญอย่างต่อเนื่องนั้น ถึงวันหนึ่งบุญก็จะเต็มเปี่ยม มีอานุภาพมากพอที่จะช่วงชิงโอกาสให้ผลแก่เรา พระพุทธองค์ตรัสสอนไว้ว่า “บุคคลไม่ควรดูหมิ่นบุญว่า บุญมีประมาณน้อยจักมาไม่ถึง แม้หม้อน้ำยัง เต็มด้วยหยาดน้ำที่ตกลงมา (ทีละหยดๆ) ได้ฉันใด ธีรชน (ผู้มีปัญญา) สั่งสม บุญแม้ทีละน้อยๆ ย่อมเต็มด้วยบุญได้ฉันนั้น” 1 + ปาปวรรค ขุ. ธ. มก. 42/19/30 34 DOU สูตรสำเร็จ การพัฒนาสังคมโลก