คุณสมบัติของกัลยาณมิตรและหน้าที่ของนายจ้าง : หน้า 176/298

4.2.4 ทิศเบื้องซ้าย หมายถึง มิตรสหาย พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงกำหนดหน้าที่ให้เป็นอริยวินัยของมิตรสหาย ที่ ต้องปฏิบัติในฐานะที่เป็นทิศเบื้องซ้าย เพื่อแสดงความรับผิดชอบต่อตนเอง และตนเองก็ต้องปฏิบัติต่อ เพื่อนด้วย ไว้เป็นตัวอย่าง 5 ประการ คือ 1) กล้าป้องกันรักษามิตรผู้ประมาทแล้ว มิตรสหายคนใดก็ตาม เมื่อทราบว่าเรากำลัง ประสบปัญหา เนื่องจากความโชคร้ายหรือความประมาท แต่ไม่ใช่สันดานเลวของเรา แล้วไม่สนใจใยดี ช่วยเหลือเรา ทั้งๆ ที่เขาอยู่ในฐานะที่จะช่วยเราได้พึงรู้เถิดว่าเขาเป็นศัตรูในคราบมิตร 2) กล้ารักษาทรัพย์ของมิตรผู้ประมาทแล้ว เมื่อเราประสบปัญหาเพราะความประมาท มิตร ก็เข้ามาช่วยดูแลรักษาทรัพย์ให้ ไม่ฉกฉวยทรัพย์ของเราไปเป็นของตน พึงรู้เถิดว่าเขาเป็นมิตรแท้ 3) กล้าเป็นที่พึ่งเมื่อคราวมีภัย เพื่อนที่เป็นมิตรแท้ ย่อมกล้าเป็นที่พึ่ง ยามเมื่อเรามีภัย 4) กล้าไม่ละทิ้งในยามวิบัติ นี่คือลักษณะของกัลยาณมิตรอย่างแท้จริง 5) นับถือตลอดวงศ์ตระกูลของมิตร มิตรสหายที่ให้เกียรติ เคารพนับถือบุคคลในตระกูล ของเราทุกคน ย่อมแสดงว่าเขาเป็นมิตรแท้ของเรา ลักษณะนิสัยและพฤติกรรมทั้ง 5 ประการนี้ เป็นคุณสมบัติ ของกัลยาณมิตรอย่างแท้จริง จะ เกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อบุคคลมีความเห็นเป็นสัมมาทิฏฐิเท่านั้น ฉะนั้นจึงเป็นเรื่องที่พ่อแม่ ครูอาจารย์ ทุกท่าน ต้องตระหนัก และตั้งใจปลูกฝังอบรมสัมมาทิฏฐิให้เข้าไปอยู่ในใจลูกหลาน และนักเรียนนักศึกษาทั้งหลาย ตั้งแต่วัยเยาว์ 4.2.5 ทิศเบื้องล่าง หมายถึงผู้อยู่ใต้บังคับบัญชา หรือลูกจ้างของเรา พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงกำหนดหน้าที่ให้ เป็นอริยวินัยของผู้เป็นหัวหน้า และผู้อยู่ใต้บังคับบัญชา หรือลูกน้อง ที่ต้องปฏิบัติต่อกันฝ่ายละ 5 ประการ ดังนี้ หน้าที่รับผิดชอบของนายจ้าง พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงกำหนดหน้าที่ให้เป็นอริยวินัยของผู้เป็นหัวหน้าหรือนายจ้าง ที่ต้อง ปฏิบัติเพื่อแสดงความรับผิดชอบต่อลูกน้อง หรือลูกจ้าง ไว้เป็นตัวอย่างให้ดู 5 ประการ คือ 1) สามารถจัดการงานให้สมควรแก่กำลัง หมายความว่ามอบหมายงานให้แก่ลูกน้องหรือ ลูกจ้าง ให้เหมาะสมกับกำลังตามวัยและเพศ ตลอดจนความถนัด ความรู้ ความสามารถ และ ประสบการณ์ของลูกน้องแต่ละคน เพื่อให้การปฏิบัติงานมีประสิทธิผลสูงสุด บทที่ 4 ผู้ลิขิต ชี วิ ต ค น ดี ที่ โ ล ก ต้ องการ DOU 161