บทบาทของสังคหวัตถุในชีวิตครอบครัวและสังคม : หน้า 219/298

สรุป ถ้าไม่มีสังคหธรรมเหล่านี้ มารดาหรือบิดาก็ไม่พึงได้การนับถือ หรือ การบูชา เพราะบุตรเป็นเหตุ แต่เพราะบัณฑิตเล็งเห็นความสำคัญของสังคห ธรรมเหล่านี้ ฉะนั้น บัณฑิตเหล่านี้จึงถึงความเป็นใหญ่และเป็นผู้น่าสรรเสริญ” จากธรรมบรรยายที่ผ่านมา นักศึกษาทั้งหลายคงจะได้เห็นแล้วว่า ถ้าผู้ใหญ่ในสังคม หรือ ทิศ 6 ของเยาวชนแต่ละคน ต่างประพฤติตนตามสังคหวัตถุ 4 ประการ อย่างครบถ้วนเป็นประจำ ผู้ใหญ่ทุก คนก็จะเป็นคนน่าเคารพ น่ารัก น่าเข้าใกล้ น่าคบหาสมาคมด้วย ขณะเดียวกันผู้ใหญ่เหล่านี้ย่อมเกิด ปัญญาตรองเห็นว่า การศึกษาและปฏิบัติธรรมอย่างต่อเนื่องสม่ำเสมอเท่านั้น ที่จะทำให้พวกเขาหรือไม่ว่า ใครก็ตามสามารถตั้งอยู่ในความดีได้เสมอ เมื่อมีความเห็นเช่นนี้ แต่ละคนก็จะตั้งใจประพฤติปฏิบัติธรรมเป็นกิจวัตรประจำวัน ซึ่งในที่สุด ทุกคนก็จะมีสัมมาทิฏฐิเข้าไปอยู่ในใจอย่างมั่นคงถาวร เพราะฉะนั้นจึงกล่าวได้ว่า สังคหวัตถุ 4 ก็คือ บทฝึกสำคัญยิ่งของ สัมมาทิฏฐิ 10 นั่นเอง ถ้าผู้ใหญ่ทุกคนในสังคม ต่างประพฤติปฏิบัติสังคหวัตถุ 4 กันเป็นกิจวัตร ความสงบสุขย่อม เกิดขึ้นในสังคมอย่างแน่นอน สิ่งแรกที่จะปรากฏให้เห็นก็คือ แต่ละครอบครัวจะเป็นครอบครัวอบอุ่น เนื่องจาก ผู้เป็นพ่อแม่หรือทิศเบื้องหน้าของลูก เป็นคนน่ารัก น่าเคารพ สามารถปลูกฝังอบรมลูกให้รู้จักถูก-ผิด ดี-ชั่ว บุญ-บาป ประโยชน์ มิใช่ประโยชน์ อะไรควร-ไม่ควร อยู่เสมอ พร้อมทั้งทำตัวเป็นตัวอย่างที่ดีให้ลูกดูอยู่ ตลอดเวลา ลูกก็จะตั้งอยู่ในความดีได้ เมื่อมีข้อสงสัย มีปัญหา มีความคับข้องใจ ลูกก็จะกล้าปรึกษาหารือ ขอคำชี้แนะจากพ่อแม่ แทนที่จะไปปรึกษาเพื่อนๆ หรือลองผิดลองถูกกับเพื่อน ซึ่งก็ไม่ประสาพอๆ กับตน นั่นเอง เด็กดีเมื่อไปโรงเรียน ย่อมเป็นเด็กที่ไม่ก่อปัญหายุ่งยากใดๆ เมื่อได้รับการอบรมสั่งสอนจาก ครูบาอาจารย์ดี เด็กก็จะสามารถพัฒนาตนเอง ให้มีความรู้ทั้งทางโลกทางธรรมได้สูงขึ้น เด็กประเภทนี้ ถ้าได้รับการศึกษาอบรมทางธรรมจากสงฆ์ คือทิศเบื้องบนด้วย ก็จะสามารถ พัฒนาสัมมาทิฏฐิให้เข้าไปอยู่ในจิตใจได้รวดเร็วยิ่งขึ้น ครั้นเมื่อจบการศึกษา เติบโตเป็นผู้ใหญ่ เขาก็จะเป็นผู้ใหญ่ ที่ดีมีสัมมาทิฏฐิ ประพฤติปฏิบัติ ตนตามหลักสังคหวัตถุ 4 เป็นกิจวัตร ไม่บกพร่อง เพราะไม่เป็นโรคใจแห้ง นั่นคือถ้าขณะนี้ ผู้ใหญ่โดย ทั่วไปในสังคมเป็นคนดี เด็กๆ แต่ละคนก็จะมีทิศ 6 ที่ เป็นกัลยาณมิตร เมื่อเด็กๆ เหล่านี้เติบโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่ ไม่ว่าเขา จะอยู่ในฐานะทิศอะไร เขาก็จะมีคุณสมบัติเป็นกัลยาณมิตรด้วย เพราะโรคใจแห้งหยุดระบาดแล้ว ไม่มีใครเป็นโรคนี้อีกต่อไป 204 DOU สูตรสำเร็จ การพัฒนาสังคมโลก