ศิลปะในการครองใจคนตามหลักพุทธศาสตร์ : หน้า 203/298

เพราะฉะนั้น จึงถึงเวลาแล้ว ที่พุทธศาสนิกชนไทยผู้มีปัญญาทั้งหลายจะต้องตื่นขึ้นมาร่วมมือ ร่วมใจกันปฏิบัติหน้าที่ของทิศ 6 ตามฐานะที่ตนต้องปฏิบัติให้ครบถ้วนสมบูรณ์ เพื่อพลิกฟื้นสภาพสังคม สันติสุขให้คืนชีพกลับมาอีกครั้งหนึ่งให้จงได้ 2. ขาดศิลปะในการครองใจคน บุคคลบางคนถึงแม้จะรู้หรือไม่รู้หน้าที่ของตน ตามที่ พระพุทธองค์ตรัสสอนก็ตาม แต่เขาก็สามารถปฏิบัติหน้าที่ได้ตามแนวทางที่พระพุทธองค์ตรัสสอนไว้ เช่น ผู้ที่เป็นทิศเบื้องหน้า ก็พยายามพร่ำสอนบุตรธิดาของตน ให้ละความชั่ว ให้ตั้งอยู่ในความดี หรือผู้ที่เป็นทิศ เบื้องขวา ก็พยายามพร่ำสอนศิษย์ของตนให้เป็นคนดี แต่ถ้าแต่ละท่านแต่ละทิศ ขาดศิลปะการครองใจ คนท่านก็อาจจะไม่สามารถบรรลุวัตถุประสงค์ได้ แม้ใจของท่านจะเปี่ยมล้นด้วยความปรารถนาดีเพียงใดก็ตาม ศิลปะการครองใจคน หมายถึงอะไร ศิลปะในการครองใจคน หมายถึง การทำตัวให้เป็นคนน่ารัก เข้าไปถึงไหนก็มีแต่คนรักใคร่ชอบพอ เคารพนับถือ อยากเป็นมิตรสนิทสนม อยากคบค้าสมาคมด้วย อยากฟังถ้อยคำและวาทะ ที่ทำให้รู้สึกมี กำลังใจทำความดี ไม่มีใครรังเกียจเดียดฉันท์ ไม่มีใครคิดจะขับไสไล่ส่ง หรือหลีกหนีไปให้ไกลที่สุดเท่าที่จะ หนีไปได้ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงรู้ธรรมชาติของใจคนดีว่าคนเราทุกคนล้วนอยากให้ผู้คนทั้งหลายรักตน ไม่มีใครแม้สักคนเดียวที่อยากให้ตนเป็นที่รังเกียจเดียดฉันท์ของใครๆ ทั้งสิ้น ทว่าผู้คนโดยทั่วไปก็ได้แต่ ปรารถนาจะให้ผู้อื่นรักตน ทำดีต่อตน อย่างโน้นอย่างนี้แต่ฝ่ายเดียว โดยที่ตนไม่ได้คิดจะรักและทำดีต่อ ผู้อื่นเลย เมื่อเป็นเช่นนี้ ความปรารถนาของตนย่อมไม่มีทางสัมฤทธิผล ดังจะเห็นได้จากผู้เฒ่าบางคน แม้จะมีบุตรธิดาหลายคน แต่ลูกหลานก็ไม่อยากอยู่ด้วย เพราะ ท่านเป็นคนไม่น่ารัก เนื่องจากปากร้ายเหลือกำลัง หรือชายหนุ่มบางคนรักหญิงสาว แต่หญิงสาวที่คนๆ ก็ ไม่รักตอบ เพราะเขาเป็นคนตระหนี่แถมยังชอบเอาเปรียบอย่างร้ายกาจ เป็นต้น ด้วยเหตุนี้พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงได้ตรัสสอนวิธีทำตัวให้เป็นคนน่ารัก เพื่อว่าตัวเราจะได้มี มิตรรอบด้าน หรืออย่างเลวก็มีคนหมั่นไส้ตัวเรา รังเกียจตัวเราน้อยที่สุด 5.4 สังคหวัตถุธรรม พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง “สังคหวัตถุธรรม” ให้พุทธบริษัทยึดปฏิบัติ เพื่อฝึกตนให้ เป็นคนน่ารัก น่าเข้าใกล้ มีศิลปะในการครองใจคน สังคหวัตถุธรรมนี้ ถือได้ว่าเป็นพุทธวิธี ในการครองใจ คนชั้นเยี่ยม ประกอบด้วยธรรม 4 ประการ * สังคหสูตร อัง, จตุก, มก. 35/32/117 188 DOU สูตรสำเร็จการพัฒนาสังคมโลก