มิตรแท้และมิตรเทียมในพระพุทธศาสนา : หน้า 280/298

ต่อไปอีกว่า [259] พระผู้มีพระภาคผู้สุคตศาสดา ครั้นตรัสเวยยากรณ ภาษิตนี้แล้ว จึงได้ตรัสคาถาประพันธ์ บุคคลที่ไม่ใช่มิตรแท้ 4 จำพวกนี้ คือ 1. มิตรที่ถือเอาแต่ประโยชน์จากผู้อื่นอย่างเดียว 2. มิตรดีแต่พูด 3. มิตรพูดประจบ 4. มิตรชักนำในทางเสื่อม บัณฑิตรู้อย่างนี้แล้ว พึงเว้นเสียให้ห่างไกล เหมือนคนเว้นทางมีภัยเฉพาะหน้าเสียฉะนั้น อธิบายความ : เมื่อพระพุทธองค์ตรัสเรื่องมิตรเทียม 4 ประเภทจบลง เท่ากับ พระองค์ทรงให้ตะแกรงกายสิทธิ์มา 4 ใบ แต่ละใบมีช่องตะแกรงอยู่ 4 ช่อง รวมเป็นทั้งหมด 16 ช่อง แต่ละช่องเปรียบเสมือนพฤติกรรมเลวๆ แต่ละอย่าง ของมิตรเทียม ตะแกรงทั้ง 4 ใบนี้ ใช้สำหรับร่อนหาพฤติกรรมมิตรเทียม โดยคนแรกที่ต้องรีบจับมาร่อนหาก่อนคือตัวเอง หากพบพฤติกรรมมิตรเทียมข้อใดในตัวให้รีบแก้ไขเสีย หลังจากนั้นจึงค่อยร่อนหาของผู้อื่น หากพบในตัวผู้ใด และเราสามารถแก้ให้เขาได้ ก็ต้องรีบช่วยแก้ไข แต่ถ้าแก้ไม่ไหว ก็ต้อง หลีกบุคคลนั้นให้ไกลแสนไกล เพื่อป้องกันความเป็นพาลหรือความไม่สำนึกรับผิดชอบนั้นๆ ของเขาไหลมาสู่ตัวเรา 7.6.2 มิตรมีใจดี (มิตรแท้) [260] คหบดีบุตร คน 4 จำพวกนี้ เธอพึงทราบว่า เป็นมิตรมีใจดี (มิตรแท้) คือ 1. มิตรมีอุปการะ พึงทราบว่า เป็นมิตรมีใจดี 2. มิตรร่วมสุขร่วมทุกข์ พึงทราบว่า เป็นมิตรมีใจดี 3. มิตรแนะนำประโยชน์ จึงทราบว่า เป็นมิตรมีใจดี 4. มิตรมีความรักใคร่ พึงทราบว่า เป็นมิตรมีใจดี อธิบายความ : มิตรมีใจดีหรือมิตรแท้ หมายถึง เพื่อนดี มีสำนึกรับผิดชอบสูง ดังนั้น การคบมิตรแท้ คือ การยอมรับเอาพฤติกรรมดี มีความรับผิดชอบสูงของเพื่อน แท้เข้ามาไว้ในตัว เป็นเหตุให้ตนเองพลอยละอายต่อการทำความชั่ว แต่ตั้งใจทำความดีทุก บ ท ที่ 7 สิ ง ค ล ก สู ต ร DOU 265