ข้อความต้นฉบับในหน้า
เจ็บไม่เบียดเบียน
ก่อนจบพระธรรมเทศนาพระพุทธองค์ได้ตรัสแสดงถ้อยคำอุปมาอุปไมยไว้ดังนี้
เมื่อฝูงโคข้ามน้ำไปถ้าโคจ่าฝูงไปคดเคี้ยวโคทั้งฝูงก็ไปคดเคี้ยวตามกัน
ในเมื่อโคจ่าฝูงไปคดเคี้ยว
ในหมู่มนุษย์ก็เหมือนกัน ผู้ใดได้รับแต่งตั้งให้เป็นใหญ่ ถ้าผู้นั้น
ประพฤติไม่เป็นธรรม ประชาชนเมืองนั้น ก็จะประพฤติไม่เป็นธรรมตามไปด้วย
หากพระราชาไม่ตั้งอยู่ในธรรม ชาวเมืองนั้นก็อยู่เป็นทุกข์
เมื่อฝูงโคข้ามน้ำไป ถ้าโคจ่าฝูงไปตรง โคทั้งฝูงก็ไปตรงตามกัน ใน
เมื่อโคจ่าฝูงไปตรง
ในหมู่มนุษย์ก็เหมือนกัน ผู้ใดได้รับแต่งตั้งให้เป็นใหญ่ ถ้าผู้นั้นได้รับ
แต่งตั้งให้เป็นใหญ่ ถ้าผู้นั้นประพฤติชอบธรรม ประชาชนชาวเมืองนั้นก็จะ
ประพฤติชอบธรรมตามไปด้วย หากพระราชาตั้งอยู่ในธรรม ชาวเมืองนั้นก็อยู่
เป็นสุข
6.4.8 ข้อสังเกต
จากพระธรรมเทศนาในอธัมมิกสูตรนี้ ย่อมเป็นเครื่องยืนยันว่า ความรู้ของพระสัมมาสัม
พุทธเจ้านั้นเป็นความรู้ที่สมบูรณ์อย่างแท้จริง ทรงรู้แจ้งเห็นแจ้งตั้งแต่สาเหตุเบื้องต้นตลอดทางถึงผล
เบื้องปลายอย่างครบวงจร ชนิดที่ไม่เคยมีนักปราชญ์หรือศาสดาองค์ใดในโลก แสดงให้ชาวโลกทราบถึง
สาเหตุที่ทำให้การโคจรของดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ ดวงดาวทั้งมวลบนฟากฟ้าแปรเปลี่ยนไป ไม่สม่ำเสมอ
ไม่เที่ยงตรง บรรดาผู้เชี่ยวชาญที่ทุ่มเทเวลาติดตามศึกษาสภาวการณ์ต่างๆ ตามธรรมชาติอย่างจริงจัง อย่าง
มากก็จะรู้เพียงผลที่จะเกิดขึ้นหรือ ได้เกิดขึ้นแล้ว เช่น รู้ว่าเมื่อใดการโคจรของดาวฤกษ์หรือดาวเคราะห์
ดวงใดจะโคจรผิดไปจากเส้นทางที่เคยโคจร รู้ว่าลมพายุพัดเปลี่ยนทางไป เป็นต้น
ยิ่งกว่านั้นความรู้ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้ายังก้าวล้ำไปรู้เห็นเหล่าเทวดา ที่เกิดความขัดเคือง
ใจ ซึ่งมีผลให้ฝนฟ้าไม่ตกตามฤดูกาล และมีผลเลวร้ายสืบเนื่องมาอีกมากมาย ซึ่งมนุษย์ไม่มีปัญญารู้แจ้ง
เห็นแจ้งถึงสาเหตุที่แท้จริงได้เลย
ในปัจจุบันแม้ความรู้ทางด้านวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีจะก้าวไปไกลอย่างมากมายก็ตาม
คนเราก็รู้แต่เพียงว่า เพราะเหตุที่มีการตัดต้นไม้ทำลายป่ากันโดยทั่วไป จึงมีผลให้ฝนไม่ตกต้องตามฤดูกาล
ครั้นเมื่อมีฝนตกลงมา น้ำฝนก็ไหลหลากท่วมบ้านเมืองอย่างรวดเร็ว เนื่องจากไม่มีป่าไม้ช่วยกั้นชลอการ
หลั่งไหลอย่างรวดเร็วของน้ำฝนเหล่านั้น ขณะเดียวกันพื้นดินก็ไม่สามารถซึมซับน้ำไว้ได้มากนัก เนื่องจาก
238 DOU สูตรสำเร็จ การพัฒนาสังคมโลก