การปฏิบัติตนในบทบาทต่างๆ : หน้า 215/298

ทางเพศต่อศิษย์ ไม่ดุด่าศิษย์ด้วยถ้อยคำหยาบคาย ไม่ดื่มสุราเมรัย ตลอดจนไม่ขายยาเสพติดให้โทษแก่ ศิษย์ ฯลฯ ถ้าตัวเราอยู่ในฐานะศิษย์ ก็ต้องทำตัวให้สมกับฐานะที่เป็นศิษย์ หน้าที่อย่างหนึ่งใน 5 อย่าง ของศิษย์ก็คือเรียนศิลปะวิทยาโดยเคารพตัวเราก็ต้องยึดถือการเรียนเป็นกิจสำคัญ มิใช่ไปขันอาสาครูอาจารย์ บางคนที่ชอบเล่นการเมืองในสถาบัน การศึกษา จัดกิจกรรมรณรงค์ขับไล่ผู้บริหารการศึกษาท่านอื่นๆ ออก จากตำแหน่ง โดยมิได้ใส่ใจกับการศึกษาเล่าเรียนของตน เป็นต้น ถ้าตัวเราอยู่ในฐานะสามี ก็ต้องทำตัวให้สมฐานะที่เป็นสามี หน้าที่อย่างหนึ่งใน 5 อย่างของ สามี ที่จะต้องปฏิบัติต่อภรรยาอย่างเคร่งครัด ก็คือไม่นอกใจภรรยา ตัวเราก็ต้องไม่ไปพัวพันเกี่ยวข้องกับ หญิงอื่นด้วยเรื่องชู้สาว บุรุษที่ประพฤติผิดศีล ในเรื่องเพศนี้ นอกจากจะก่อให้เกิดปัญหาครอบครัว แตกแยกล่มสลาย ปัญหาเยาวชนแล้ว บุรุษผู้นั้นยังจะต้องได้รับทุกข์รับโทษ สุดแสนหฤโหดในอบายใน ปรโลกอีกนานนับล้านๆ ปี ครั้นเมื่อพ้นโทษจากอบายแล้ว ได้โอกาสกลับมาเกิดเป็นคนในมนุษยโลกอีก ก็ ต้องเกิดเป็นสตรีที่มีปัญหาเรื่องเพศ เรื่องครอบครัวแตกแยกอีกหลายภพหลายชาติ เป็นต้น ถ้าตัวเราอยู่ในฐานะภรรยา ก็ต้องทำตัวให้สมฐานะที่เป็นภรรยา หน้าที่อย่างหนึ่งใน 5 อย่าง ของภรรยา ที่จะต้องปฏิบัติต่อสามี ก็คือไม่นอกใจสามี ถ้าสตรีใดยึดมั่นในสิทธิแห่งความเสมอภาค เห็นว่า สามีประพฤติตนเจ้าชู้ ตนเองก็ประพฤติประชดประชันบ้าง แน่นอนเหลือเกินว่าสตรีนั้นจะต้องประสบทุกข์ และความเดือดร้อนอย่างหนัก ทั้งโลกนี้และโลกหน้าอีกนานแสนนาน ถ้าตัวเราอยู่ในฐานะเพื่อน ก็ต้องทำตัวให้สมกับฐานะที่เป็นเพื่อน หน้าที่ของมิตรแท้มีอะไรบ้าง ก็พึงปฏิบัติให้ครบถ้วนสมบูรณ์ มิฉะนั้นย่อมมีปัญหายุ่งยากเกิดขึ้นแน่นอน ถ้าตัวเราอยู่ในฐานะผู้ใต้บังคับบัญชา หรือคนรับใช้ ก็ต้องทำตัวให้สมกับฐานะที่ตนเป็น หน้าที่ของตนอันเป็นอริยวินัย มีอะไรบ้าง ก็ต้องปฏิบัติไม่ให้บกพร่อง นอกจากนี้ถ้าผู้บังคับบัญชาหรือ นายจ้างมีคำสั่งนอกเหนือไปจากหน้าที่อันเป็นอริยวินัย ก็ต้องปฏิบัติให้ครบถ้วนสมบูรณ์ด้วย มิฉะนั้น ตนเองก็จะหาความเจริญก้าวหน้าได้ยาก ถ้าตัวเราอยู่ในฐานะผู้บังคับบัญชาหรือนายจ้าง ก็ต้องทำตัวให้สมกับฐานะที่ตนเป็นหน้าที่ ของตนอันเป็นอริยวินัยมีอะไรบ้าง ก็ต้องปฏิบัติไม่ให้บกพร่อง และถ้าจะแสดงความเมตตา ต่อบุคคลใน ความดูแลรับผิดชอบของตนให้มากเป็นพิเศษอย่างเสมอหน้ากัน ก็จะสร้างบรรยากาศแห่งมิตรภาพใน องค์กรมากยิ่งขึ้น ถ้าตัวเราอยู่ในฐานะสมณะ ก็ต้องทำตัวให้สมกับฐานะที่เป็นสมณะหรือพระภิกษุ หน้าที่ สำคัญของพระภิกษุที่จะต้องปฏิบัติต่อคฤหัสถ์ ก็คือบอกทางสวรรค์ให้แก่คฤหัสถ์ ทั้งนี้ย่อมหมายความว่า 200 DOU สูตรสำเร็จ การพัฒนาสังคมโลก