ศีลเส้นทางสู่ความเป็นมนุษย์ : หน้า 416/584

ธรรมะ ประช ศีลเส้นทางสู่ความเป็นมนุษย์ ๔๑๕ นําความสุขสงบร่มเย็น มาให้แก่ชีวิตของเรา *คำว่า ศีล มีรากศัพท์มาจากคำว่า สิระ ซึ่งแปลว่า ยอด หมายความว่า เป็นสิ่งที่อยู่บนจุดที่สูงที่สุด ผู้ใดก็ตามรักษาศีล เป็นประจำอย่างสม่ำเสมอ ผู้นั้นจะเป็นผู้มีใจสูง มีความเป็น มนุษย์ที่สมบูรณ์ เพราะมนุษย์แปลว่า ผู้มีใจสูง นอกจากนี้ยังได้ ชื่อว่าเป็นยอดคนทีเดียว มีชื่อเสียงขจรขจายไปทั่ว จะได้รับ ความเคารพนับถือจากสัตบุรุษทั้งหลาย อีกความหมายหนึ่ง ศีลมาจากคำว่า สีล แปลว่า ปกติ โดยธรรมชาติของสัตว์จะรักและหวงแหนชีวิตของตนเอง รวม ถึงสิ่งต่างๆ ที่เป็นของตน ดังนั้นเมื่อเกิดความรู้สึกเช่นนี้แล้ว จึงเกิดความเข้าใจที่ถูกต้องว่า หากเราจะอยู่ร่วมกันอย่างสงบ สุขได้ ต้องมีการรักษาศีล เพราะศีลเป็นปกติของมนุษย์ทั้งหลาย หากใครมีศีลครบถ้วนบริบูรณ์ย่อมได้รับความไว้วางใจ ไม่มี ความระแวงเกิดขึ้นในหมู่คณะ ศีลในความหมายที่สองนี้จึงแปลว่า เป็นปกติของมนุษย์ที่จะไม่เบียดเบียนใคร หรือลักขโมยของใคร นอกจากนี้ ศีลมาจากคำว่า สีตละ ซึ่งแปลว่า เย็น เพราะว่าใครก็ตามที่เป็นผู้มีปกติรักษาศีลอยู่ทั้งวันทั้งคืน ผู้นั้น *มก. อรรถกถากัลยาณสูตร เล่ม ๔๕ หน้า ๖๐๗ และสมันตปาสาทิกา