ธรรมะเพื่อประช: แรงบันดาลใจแก่ภิกษุใหม่ : หน้า 172/584

ธรรมะเพื่อประช แรงบันดาลใจ(๑) *สมัยหนึ่ง เมื่อพระบรมศาสดาเสด็จประทับอยู่ที่พระเชต วันมหาวิหาร ทรงปรารภการกำเริบขึ้นของกิเลสกามที่มีอยู่ใน ใจของภิกษุผู้บวชใหม่ ๕๐๐ รูป ซึ่งเมื่อบวชแล้ว ไม่ได้ทำความ เพียรอย่างเต็มที ครั้นในเวลาเที่ยงคืน ต่างก็เกิดกามวิตก พระบรมศาสดาทรงตรวจดูอัธยาศัยของสาวกแต่ละรูปว่า ฝักใฝ่ในการนําเพ็ญสมณธรรมหรือไม่ อันเป็นพุทธกิจ พระองค์ ได้ตรวจดูวาระจิตของพระสาวก 5 ครั้งด้วยกัน คือ กลางคืน ๓ ครั้ง กลางวัน ๓ ครั้ง ทรงพิทักษ์รักษาเหมือนนกต้อยตีวิดรักษาไข่ ทรงเป็นห่วงสาวกของพระองค์ ภิกษุสงฆ์จึงอยู่ในญาณทัสสนะ ของพระองค์ตลอดเวลา หากภิกษุรูปใดมีกามวิตกเกิดขึ้น พระองค์ จะช่วยกลั่นแก้ธาตุธรรม เห็น ว่า คิด รู้ ของภิกษุรูปนั้นให้ สะอาดบริสุทธิ์ และสั่งสอนให้แก้ไขตนเอง เที่ยงคืนวันหนึ่ง ขณะพระพุทธองค์ตรวจดูวาระจิตของ ภิกษุสงฆ์ ในวัดพระเชตวันมหาวิหาร ทรงรู้ว่ากามวิตกของภิกษุ บวชใหม่กำเริบขึ้น ทรงดำริว่า กิเลสนี้เมื่อฟังขึ้นภายในใจของ ภิกษุเหล่านี้ จักขัดขวางไม่ให้ได้บรรลุอรหัตตผล พระองค์จึง เสด็จออกจากพระคันธกุฎี รับสั่งให้พระอานนทเถระ ไปเคาะ ระฆังในยามดึกเพื่อประชุมสงฆ์ทั้งหมด พระอานนท์ได้เคาะ *มก. กุมภการชาดก เล่ม ๕๙ หน้า ๓๔๖