จักรแก้วและจักกวัตติวัตรในประวัติศาสตร์ : หน้า 307/571

สั ต ถุ น ต ร ก ป ๗ วัน ๓๐๖ เคลื่อนจากที่ พระเจ้าจักรพรรดิพระองค์นั้นจะทรงพระชนม์อยู่ ได้ไม่นาน ดังนั้น ในช่วงบั้นปลายชีวิต พ่อจะแสวงหาความสุข ในเพศสมณะ ลูกจงปกครองแผ่นดินแทนพ่อด้วย” แล้วพระองค์ ก็ออกผนวช เมื่อครบ ๗ วัน จักรแก้วจึงค่อยอันตรธานหายไป พระองค์จึงตรัสกับพระโอรสว่า “ถ้าลูกปรารถนาจักรแก้ว ให้ประพฤติจักกวัตติวัตรอันประเสริฐ ให้สนานพระเศียร แล้วรักษาอุโบสถศีลในวันขึ้น ๑๕ ค่ำ จักรแก้วจะปรากฏขึ้นอีก จักกวัตติวัตรคือ การทำความเคารพสักการะนับถือบูชาธรรม มีธรรมเป็นใหญ่ และปกครองแผ่นดินโดยธรรม ให้เว้นจากสิ่งที่ เป็นอกุศลธรรม หากมหาชนในแว่นแคว้นไม่มีทรัพย์ จงให้ทรัพย์ และให้หมั่นเข้าไปหาสมณพราหมณ์ในกาลอันสมควร เพื่อ ปฏิบัติตามโอวาทของท่าน นี่คือจักกวัตติวัตรอันประเสริฐ” พระเจ้าจักรพรรดิทุกพระองค์ ได้สืบต่อราชวงศ์ด้วย การประพฤติจักกวัตติวัตรตลอดมา จนถึงพระองค์ที่ ๔ เมื่อ จักรแก้วอันตรธานไป ก็เพราะพระองค์ไม่ได้ทรงประพฤติจักก วัตติวัตร แต่ทรงปกครองประชาราษฎร์ตามความพอพระทัย ของพระองค์เอง ประเทศจึงไม่เจริญเหมือนสมัยพระเจ้า จักรพรรดิองค์ก่อนๆ แม้เหล่าอำมาตย์ข้าราชบริพารโหราจารย์ และประชาชน ได้ประชุมกันกราบทูลให้พระองค์ประพฤติจักก วัตติวัตรก็ตาม แต่พระองค์กลับปฏิเสธโดยสิ้นเชิง