มหาสติปัฏฐานสูตร - การพิจารณาเวทนาและจิต : หน้า 404/571

ธรรมะเพื่อประชาช มหาสติปัฏฐานสูตร ๔๐๓ ละเอียด กายธรรมพระโสดาบันหยาบ กายธรรมพระโสดาบัน ละเอียด กายธรรมพระสกทาคามีหยาบ กายธรรมพระสกทา คามีละเอียด กายธรรมพระอนาคามีหยาบ กายธรรมพระ อนาคามีละเอียด กายธรรมพระอรหัตหยาบ และกายธรรมพระ อรหัตละเอียด ทั้ง ๑๘ กายเหล่านี้ เป็นแผนผังของชีวิตมนุษย์ทุกคน ในโลก ที่หลวงปู่วัดปากน้ำท่านได้เข้าถึง ท่านเดินตามแนวนี้แหละ การพิจารณาเวทนาในเวทนา ท่านใช้คำว่า เวทนาสุ เวทนานุปัสสี เวทนาจะเป็นผู้เสวย คือพิจารณาเห็นเลยว่า ในแต่ละกายมี ระดับการเสวยความสุข และทุกข์ที่แตกต่างกัน กายไหน บริสุทธิ์มาก ละเอียดมาก เสวยสุขมาก มีทุกข์น้อย ถ้าไปถึง กายธรรมอรหัต ก็เสวยเอกันตบรมสุขอย่างเดียว คือเป็นสุข ล้วนๆ ไม่มีทุกข์เจือปน ต่อมา พิจารณาจิตในจิตเป็นอย่างไร ในพระบาลีท่าน กล่าวเอาไว้ว่า จิตเต จิตตานุปัสสี คือตามเห็นจิตในจิต จิตของ กายแต่ละกาย มีความรู้สึกนึกคิดที่แตกต่างกัน จิตที่หยาบก็มี กิเลสเอิบอาบซึมซาบปนเป็นอยู่มาก จิตของกายที่บริสุทธิ์มากๆ ก็ไม่มีกิเลสอาสวะมาห่อหุ้มได้เลย เมื่อใจหยุดนิ่งถูกส่วนมากเข้า เราจะเห็นว่า จิตแต่ละดวง