ธรรมะเพื่อประชาชน : หน้า 268/571

ธรรมะเพื่อประชาช กิเลส พันห้า ตัณหาร้อยแปด ๒๖๗ จุดวัตถุอย่างใดอย่างหนึ่งแล้วไฟก็ลุกติดวัตถุนั้นๆ เปรียบเหมือน วีติกามกิเลส กระบวนการทำงานของอนุสัย มีลักษณะย่อๆ พอจะยกเป็นอุปมาให้เห็นได้ดังที่กล่าวมานี้ นอกจากนี้ อนุสัยกิเลส อุปมาจงูพิษร้ายที่นอนหลับ เพราะยังไม่มีสิ่งใดมากระทบเจ้างูตัวนั้น ต่อเมื่อมีสิ่งใดมากระทบ มันก็จะยกศีรษะขึ้นฉกกัดทันที อนุสัยนี้ก็เช่นเดียวกัน ได้นอน เนื่องอยู่ในขันธสันดาน รอคอยเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นทางทวาร ทั้ง 5 เมื่อมีอารมณ์มากระทบ จึงจะมีปฏิกิริยาโต้ตอบขึ้นมาทันที การโต้ตอบส่งผลให้เกิดการทํากรรม ครั้นทํากรรมแล้วก็ส่งผล เป็นวิบาก และตามส่งผลข้ามชาติทีเดียว เมื่อรู้ว่า กิเลสพันห้า ตัณหาร้อยแปดก็ดี อนุสัยทั้งเจ็ด เป็นต้นเหตุเป็นกลไกทำให้ต้องเวียนตายเวียนเกิดอยู่ในวัฏสงสาร เช่นนี้ ต้องตัดกิเลสตัณหา และอนุสัยกิเลสทั้งเจ็ดนี้ให้ได้ จะได้ เป็นผู้พ้นทุกข์ ได้รับความสุขที่เป็นนิรันดร์ ไม่ต้องท่องเที่ยว ในภพสาม เวียนว่ายตายเกิดให้เหนื่อยยากอีกต่อไป วิธีการเพื่อ ให้ข้ามพ้นวัฏฏะ ให้บรรลุถึงพระนิพพานนั้น ต้องปฏิบัติตาม หลักอริยมรรคมีองค์ ๘ ในเส้นทางสายกลางที่พระพุทธองค์ทรง ค้นพบแล้ว เป็นเอกายนมรรค ซึ่งเป็นทางเอกสายเดียวไปสู่ อายตนนิพพาน