ธรรมะเพื่อประชาชน: เส้นทางจอมปราชญ์ : หน้า 486/571

ธรรมะเพื่อประชาช เส้นทางจอมปราชญ์ (๕) ៤៨៥ พระยามิลินท์ตรัสถามต่อว่า พระคุณเจ้าสามารถจะ ชี้ตัวกรรมให้เห็นได้หรือไม่ พระนาคเสนก็บอกว่า ชี้ไม่ได้ พระยามิลินท์ยังคลางแคลงพระทัย จึงขอให้ท่านอุปมาให้เข้าใจ หน่อย พระนาคเสนจึงตอบว่า “มหาบพิตร เหมือนต้นไม้ พืชพันธุ์ทั้งหลายที่ยังไม่ได้ผลิดอกออกผล ผลอยู่ที่ตรงไหน มหาบพิตรจะชี้บอกแก่อาตมาได้หรือไม่” “พระคุณเจ้าจะให้โยม ชี้ต้นไม้ที่ยังไม่มีผลว่าผลมันอยู่ตรงไหน โยมชี้ไม่ได้หรอก พระคุณเจ้า” พระนาคเสนท่านจึงสรุปว่า “อาตมาบอกมหา บพิตรให้ชี้ให้ดู พระองค์ก็ทรงชี้ไม่ได้ฉันใด อาตมานี้ก็มิอาจ กรรมของบุคคลทั้งหลายว่าผลกรรมไปอยู่ตรงนั้นตรงนี้ได้เช่นกัน แต่กรรมที่ตนกระทำไว้จะต้องติดตามตัวผู้นั้นไปอย่างแน่นอน” พอพระยามิลินท์ได้ฟังพระเถระวิสัชนาปัญหาได้อย่าง สุขุมลุ่มลึกเช่นนั้น พระทัยสว่างขึ้นเหมือนกับคนที่หลงอยู่ใน ความมืด ได้พบแสงสว่าง ใจเกิดความปีติเบิกบานในอรรถรส ของการแก้ไขปัญหาของผู้รู้ เริ่มย่อมรับนับถือพระนาคเสน แต่ยังไม่แสดงออกว่าตัวยอมแพ้ เพราะในใจอยากถามปัญหา อีกมาก เราจะเห็นว่า การตอบปัญหาของท่านผู้รู้สมัยก่อนล้วน เป็นประโยชน์ต่อพวกเรามาก ปัญหาที่น่ารู้ยังมีอีกมากมาย