ธรรมะเพื่อประชาชน: ปัญหาของกุศลและอกุศล : หน้า 514/571

ธรรมะเพื่อประชาช เส้นทางจอมปราชญ์ (๘) ๕๑๓ พระยามิลินท์เมื่อได้สดับเช่นนั้นก็ยังไม่หายสงสัย ได้ ตรัสต่อไปว่า “พระคุณเจ้าทำไมแก้ปัญหาว่า อกุศลให้ผลเร็วแต่ ได้น้อยเล่า โยมเห็นว่า คนทำอกุศลได้ผลเร็ว ก็เพราะมีกำลังแรง เหมือนนักรบลงสู่สงครามปราบปรามข้าศึกจนราบคาบ ย่อม มีชื่อเสียงเกียรติยศระบือไปว่า เก่งกล้าสามารถ ยากจะหาใคร ปราบได้ หมอคนใดรักษาโรคหายได้รวดเร็วฉับไว เป็นผู้เก่งกล้า สามารถ ย่อมได้รับการยกย่องว่าเป็นหมอชั้นเยี่ยม อกุศลมีผล เร็วเหมือนอุปมานั้น โยมจึงมีความเห็นว่า อกุศลมีผลเร็วแรงกว่า” พระนาคเสนจึงถวายวิสัชนาต่อว่า “มหาบพิตร กุศลกับ อกุศลให้ผลเป็นทิฏฐธรรม และสัมปรายภพเหมือนกัน แต่กุศล แรงกว่า การที่คนทำความผิดแล้วถูกลงโทษจะสรุปว่าเป็นทิฏฐ ธรรมเวทนียกรรมที่จะพึงเสวยในปัจจุบันนี้ยังไม่ได้ ด้วยว่าสิ่งนี้ เป็นราชบัญญัติ เป็นกฎหมายสําหรับประชาชน ใครทำผิดก็ ลงอาญา ถ้าจะตั้งกฎหมายบังคับว่า บุคคลใดก็ตาม ตั้งอยู่ในศีล ๕ เป็นประจำ จะมีการพระราชทานยศถาบรรดาศักดิ์ ใครรักษา อุโบสถศีล จะพระราชทานให้ยิ่งกว่านั้น กฎหมายอย่างนี้มีหรือไม่ มหาบพิตร” พระยามิลินท์ตอบว่า “กฎหมายที่ว่านั้น ไม่มีหรอก พระคุณเจ้า” พระนาคเสนจึงสรุปว่า “เพราะกฎหมายไม่มี คนที่ ทํากุศลจึงไม่ได้ผลทันตาเหมือนคนที่ทำอกุศล ถ้าจะกล่าวถึงผล