ประวัติพระอุปภิษปัญจพุทธเจ้า : หน้า 266/278

ประโยค ๓ - อันตราการธรรมะแปลน - หน้าที่ ๒๖๓ อุปภิษสูสุ ยาสสุโน. แก่พระอุปภิษปัญจพุทธเจ้าผู้มีชื่อเสียง. ที่หญิงญาใกล้คลังวิชาความรู้ มีหมู่บ้านชื่อคุณนิกาม หมากคุณท-อุบาสกในคัมภีร์นั้น มีบุตร ๒ คน คือ มาหาสะและอุปสุมนะ สุม-เศรษฐีในครั้งกระโน้น กลับชาติมาเกิดชื่อวูดสุมนะนี้ พระอนุรุทธ์-เกจจะละลึกชาติได้แล้ว คิดถึงอุปการคุณของสมุนเทเล็งแลคทรามว่าเกิดในที่นั่น จึงไปจำพรรษาอยู่ ๑ พรรษา ด้วยหวังจะโปรด ออกพรรยาแล้ว ชาวบ้านนำสิ่งของมาฝาก ท่านไ้ม notรับ ครั้งเขาถามถึงเหตุ ท่านบอกว่า แม้สามเณรผู้เป็นภิกขาร ก็ไม่มีหมู่คุณทุกอาบากเส็นถวายมาหาสุมนุให้วชมเป็นสามเณร แต่ท่านไม่รับ ครั้งเขาบอกใหู้ผู้สุขุมะ ท่านจึงรับให้บรรพชาเป็นสามเณร จูฬสุมา มีอายุเพียง ๗ ขวบเท่านั้นแต่ข้าบารมีอันแก่กล้าที่ส่งสมมาในกาลบรรพชา เขาบอกกับภิกษุมารำไปโกนผม บอกปลุกปัญจกัมมัฏฐานในเวลานั้น เมื่อจิรณาถามไป ก็ได้รับพระอรหันต์ในโรงโณงผมนันของ ( ขรุกเถยา ) ครั้งแล้วพระอุปฤทธิก็ไปพักอยู่ที่กระท่อมกลางป่า ใกล้มัณฑปประเทศ ทำความเพียรหลาย ๆ คืนแล้วเกิดเสียดท้องขึ้น ท่านให้สามเณรสมุนะไปอานในสระโหนดมาติ่มแก้โรค ในเวลาที่สามเณรเหาะไป เพลุญากดเตรียมจะเล่นน้ำอยู่ก็คือว่าสามเณรทำฝันทรงศรีษะ และรู้ว่าจะมาอานน้ำ จึงกั้นกันเสียสามเณรเห็นญาณาก จึงกล่าวปรารภขออาน้ำ พญานาคพูดน้อยๆให้อ่านไป ไปเอาที่อื่น สามเณรไม่ยอม อ้างว่าเพราะอุปชามสั่งให้เอาที่นี่ ถึง