ธรรมะเพื่อประชาชน: การบำเพ็ญสมณธรรม : หน้า 16/607

ธรรมะเพื่อประชาชน สรณะอันเกษม ๑๕ กับพระเจ้าปเสนทิโกศล ต่อมาเมื่อท่านชราภาพลงแล้ว ก็อยาก จะแสวงหาที่วิเวก จึงได้กราบบังคมทูลลาพระราชาเพื่อออก บำเพ็ญสมณธรรม ได้บวชเป็นฤาษี ตั้งบรรณศาลาอยู่ที่ริมฝั่ง แม่น้ำแห่งหนึ่ง มีผู้ที่เลื่อมใสในท่านปุโรหิต จำนวนถึงหมื่นคน เพราะมีความเชื่อมั่นในความเป็นพหูสูตของท่านปุโรหิต ว่าจะ สามารถแนะนำสั่งสอนให้รู้จักที่พึ่งที่แท้จริงได้ ในที่สุดก็ได้บวช เป็นฤๅษีตาม อาศัยอยู่ริมฝั่งแม่น้ำ ต่างตั้งกติกากันไว้ว่า หากเวลาที่ใครเกิดกามวิตกขึ้นมา คือเมื่อเป็นฤๅษีแล้ว ถ้าไปนึกถึงเรื่องทรัพย์สมบัติหรือเรื่องสตรี เป็นนักบวชแล้วยังนึกถึง ๒ เรื่องนี้ ก็ให้ไปขนเอาทรายที่ริมฝั่ง แม่นํ้ามากองไว้ นี่จัดเป็นความดีอย่างหนึ่งที่ท่านฤาษีอัคคิทัตได้ สั่งสอนแก่บริวารฤๅษี หากเกิดความรู้สึกอย่างนี้แล้ว ก็ให้ไปขน ทรายมา แล้วก็ไม่ว่ากัน ไม่ต้องรู้สึกอายกัน เป็นการเปิดเผย ความบริสุทธิ์ใจซึ่งกันและกัน ปรากฏว่า ทรายที่ริมฝั่งน้ำ ถูกขนขึ้นมากองโตเป็นภูเขา ทีเดียว จนกระทั่งมีพญานาคเกิดความยินดีในทรายกองโตนั้น เห็นว่ามันสวยงาม จึงไปนอนเฝ้าอยู่บนยอดกองทราย พระผู้มี พระภาคเจ้าทรงสอดพระญาณในยามรุ่งอรุณ มองเห็นอุปนิสัย ของฤๅษีอัคคิทัตและบริวาร ว่าจะได้บรรลุมรรคผลนิพพาน