ธรรมะเพื่อประชาชน : หน้า 564/607

ธรรมะเพื่อประชาช หลุดพ้นจากสังสารวัฏ ๕๖๓ เช่น ภูเขา ต้นไม้เป็นต้น เมื่อแยกธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม ออกจากกัน ก็หมดสภาพที่เป็นสังขารที่เรามัวยึดมั่นถือมั่นว่าเป็นเรา เป็น ของๆ เรา พระพุทธองค์ทรงสอนให้พิจารณาธาตุต่างๆ เหล่านี้ว่า เป็นทางมาแห่งทุกข์ทั้งหลาย ให้ปลด ให้ปล่อย ให้วางจาก สังขารเหล่านี้ เมื่อพิจารณาเห็นสักแต่ว่าเป็นธาตุได้แล้ว จะได้ ถอนสัตตูปลัทธิ ความยึดถือว่าสัตว์ ถอนสัตตสัญญา ความ สำคัญว่าสัตว์หรือสิ่งของลงเสียได้ เมื่อกำหนดเห็นอย่างนี้เป็น ประจํา จิตก็ตั้งมั่น วิจิกิจฉานิวรณ์ก็สงบระงับไป เป็นจิตที่ นุ่มนวลควรแก่การงาน คือสามารถละความยึดมั่นถือมั่นใน ขันธ์และธาตุ ซึ่งเป็นสิ่งที่ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตาทั้งหลาย แล้วยกใจขึ้นสู่ไตรลักษณ์ได้โดยไม่ยาก นอกจากนี้พระพุทธองค์ทรงอุปมาให้ภิกษุพิจารณา เห็นกายนี้ ตั้งอยู่โดยความเป็นธาตุ ๔ คือ ธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม ว่ามีอยู่ในกายนี้ ทรงอุปมาเหมือนคนฆ่าโค เมื่อฆ่าโคเสร็จแล้ว ก็แบ่งออกเป็นส่วนๆ วางขาย เมื่อมีคนมาซื้อก็ไม่ได้บอกว่า ขอชื้อโคหน่อย แต่ชื้อเนื้อ ซื้อตับ ซื้อเลือดของโคตัวนั้นไปเป็น อาหาร เมื่อธาตุ ๔ แยกสลายก็ไม่มีส่วนใดที่เรียกว่าร่างกาย อีกต่อไป