กตัญญู คุณค่าของความเป็นคน : หน้า 118/580

ธรระพี ประช กตัญญู คุณค่าของความเป็นคน ๑๑๗ พระราชาเมื่อได้สดับคำถามของมหาอำมาตย์ทรงตอบ แบบไม่เต็มปากเต็มคำว่า “เราได้ให้ช้างแก่ช่างหม้อ เพื่อใช้ใน การเข็นโคมัยแล้ว” เมื่อพระโพธิสัตว์ได้ฟังดังนั้นจึงทูลให้ข้อคิดว่า “ข้าแต่มหาราช คุณค่าของความเป็นคนนั้นก็คือเป็นผู้ที่กตัญญู กตเวที การที่พระองค์ใช้ขุนศึกไปเทียมเกวียนอย่างนั้น เป็น สิ่งที่ไม่สมควรเลย” เมื่อกล่าวอย่างนี้ในฐานะของรัตนอำมาตย์ผู้ถวายโอวาท พระโพธิสัตว์เจ้าก็กล่าวประทานโอวาทแก่พระราชาว่า “คนที่มี ความหวังอยู่ตราบใด ตราบนั้นก็ยังคบหากันอยู่ เมื่อผู้ที่เขาคบ ท่าประโยชน์ไม่ได้ คนโง่ทั้งหลายก็ทอดทิ้งเขาไป เหมือน จอมทัพทิ้งช้างพัง ผู้ใดที่คนอื่นทำความดีให้เขาก่อน สำเร็จตาม ความต้องการ แล้วทอดทิ้งผู้มีพระคุณ ไม่รู้คุณคน ประโยชน์ ทั้งหลายของผู้นั้น ก็จะเสื่อมสิ้นไป ส่วนใครที่รู้คุณคน ประโยชน์ก็จะยิ่งเพิ่มพูนขึ้น เพราะฉะนั้นข้าพระองค์ขอกล่าวคำ ของปราชญ์ทั้งหลายว่า ขอท่านทั้งหลายจงเป็นผู้รู้คุณที่ผู้อื่น กระทําแก่ตนเถิด แล้วท่านจักสถิตอยู่ในสวรรค์ ตลอดกาลนาน” พระโพธิสัตว์ได้ให้โอวาทกับพระราชาและมหาชนพร้อมๆ กัน อย่างนี้ ทำให้พระราชาทรงได้คิด และแต่งตั้งยศให้ช้างพังผู้มี พระคุณดังเดิม และก็ดำรงอยู่ในโอวาทของพระโพธิสัตว์ ละ จากโลกนี้ก็เข้าถึงสุคติโลกสวรรค์