บทสนทนาแห่งกวางทองและพระราชา : หน้า 170/580

ธรระพี ประช พญากวางทอง (๒) ១៦៩ พระราชาตรัสบอกว่า “ดูก่อนสหาย บุรุษที่ยืนอยู่ไกล ออกไปนั่นแหละ ได้บอกเรื่องนี้แก่เรา” กวางทองเมื่อทราบ เรื่องแล้ว ก็รู้สึกรันทดใจที่มนุษย์ไม่มีความสัตย์อกตัญญู คิด ประทุษร้ายมิตร จึงกล่าวขึ้นลอยๆ ว่า “ได้ยินว่า คนบางพวก ในโลกนี้ กล่าวความจริงไว้อย่างนี้ว่า ไม้ลอยนํ้ายังดีกว่า คน บางคนไม่ดีเลย” พระราชาทรงสดับเช่นนั้นก็สงสัย จึงตรัสถามว่า “ดูก่อนพญามฤคราช ท่านติเตียนสัตว์จำพวกไหนกันแน่ ท่าน ติเตียนพวกมฤค พวกนก หรือพวกมนุษย์ เรามีความครั่นคร้าม อยู่ไม่น้อย เพราะได้ฟังเจ้าพูดภาษามนุษย์ได้” กวางทองกล่าวว่า “ข้าแต่มหาราชเจ้า ข้าพระบาทมิได้ ติเตียนมฤคหรือสัตว์เหล่าอื่นเลย แต่ติเตียนมนุษย์บางคน เพราะข้าพระองค์ช่วยบุรุษคนใด ซึ่งลอยไปในห้วงน้ำคงคา มี กระแสวนไหลเชี่ยว ให้ขึ้นจากกระแสน้ำมาได้ ภัยมาถึง ข้าพระบาทแล้ว เพราะบุรุษผู้นั้นเป็นเหตุ ข้าแต่มหาราช การ สมาคมกับอสัตบุรุษทั้งหลาย นำทุกข์มาให้โดยแท้” พระราชาทรงสดับแล้ว ทรงกริ้วต่อลูกเศรษฐีตกยาก ผู้นั้นมาก ที่เป็นผู้ประทุษร้ายมิตร ไม่รู้จักบุญคุณของพญากวาง- ทอง ทรงเล็งลูกธนูไปทางลูกเศรษฐี หวังจะยิงให้ตาย แต่ด้วย มหากรุณาของกวางทองที่ยับยั้งเอาไว้ว่า “ข้าแต่พระองค์ผู้เป็น