การฝึกตน บนเส้นทางอริยะ : หน้า 352/580

ธรระพี ประช การฝึกตน บนเส้นทางอริยะ ยานพาหนะอันใดก็หามิได้” ๓๕๑ พระนิพพานนั้นอยู่ที่ตรงไหน พระบรมศาสดาตรัสไว้ว่า ไม่ใช่โลกนี้ ไม่ใช่โลกอื่น ไม่ใช่อยู่บนดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ หรือ ดวงดาว ไม่ใช่ดิน น้ำ ลม ไฟ ที่เราเห็นกันด้วยตาเนื้อ แต่ อายตนะนั้นมีอยู่ไปไม่ถึงด้วยยวดยานพาหนะทั้งสิ้น จะไปด้วยรถ เรือ จรวด หรืออะไรก็แล้วแต่ไปไม่ถึงทั้งนั้น ไม่มีการไป ไม่มีการมา ไม่มีการนอน มีแต่เข้านิโรธสมาบัติสงบนิ่ง อายตนนิพพานนั้น อยู่ในกายยาววา หนาคืบ กว้างศอกของเรานี่เอง หนทางนั้น เรียกว่า มัชฌิมาปฏิปทา เส้นทางสายกลาง อยู่ที่กลางกายของ เรา ตรงนี้ คือ ทางไปสู่พระนิพพาน เป็นทางหลุดทางพ้นเข้าถึง สุขอันเป็นอมตะ เป็นเอกันตบรมสุข คือสุขล้วนๆ ไม่มีทุกข์เจือปน เมื่อไปถึงพระนิพพาน ความทุกข์จะมลายหายสูญ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าและพระอรหันต์ทั้งหลายได้ชื่อว่า เป็นผู้ที่ฝึกตนมาดีแล้ว ต่างดำเนินไปตามเส้นทางสายนี้ เมื่อ พระองค์เข้าถึงพระนิพพาน ทรงเกิดมหากรุณาธิคุณ ได้นำ ความรู้อันบริสุทธิ์นี้ มาสั่งสอนแก่สรรพสัตว์ทั้งหลาย ให้เข้าถึง พระนิพพานเช่นเดียวกับพระองค์ ดังนั้นพระพุทธองค์จึงได้ชื่อ ว่าเป็นยอดแห่งบรมครู เพราะทรงสอนสรรพสัตว์ทั้งหลาย ให้หลุดพ้นจากอาสวกิเลส และพุทธวิธีที่ทรงสั่งสอนนั้น ก็มี หลายวิธี ดังเช่น