บทวิจารณ์ความสำคัญในบทสนทนาทางภาษาศาสตร์ : หน้า 102/217

ประโยค (ตอน) - ปฐมศึกษาปราสาทกษัตริย์ ภาค ๑ - หน้าที่ 101 เรื่องที่ไม่ลับ สำคัญว่าที่ลับ ใน อรเณร รโหสัญญาณิสา เป็นต้น มีวิจารณ์ดังนี้:- บทว่า อรเณร ได้แก่ ต่อหน้า, บทว่า โรหิ ได้แก่ ลับหลัง. บรรดาชน ๒ คน (คือ ผู้มีความลับต่อหน้า ลับหลัง และผู้มี ความสำคัญลับหลังว่าต่อหน้้านั้น) ภิญฺญา เมื่อภิญฺญูมารวมกัน มา พร้อมกับภิญฺญาทั้งหลาย แล้วนั่งอยู่ข้างหน้านั้นเอง ในเวลาอุจฺฉทก ไม่ทราบชื่อที่เธอว่าา เพราะโทษคือความมืด พอใจอาณาจักรของภิญฺญู ผู้มีเรตนั้น จึงพูดถอดอึคำชื่นชันมานว่า " เจ้าพระคุณ ! ขอให้ภิญู มีชื่ออย่างนี้ถูกฌา, ทำไมพวกโสรจจึงไม่มั่นมันเสีย, งูจึงไม่กัดมันเสีย, ใคร ๆ จึงไม่คาสตราหรือขิมพิมพาวมันเสีย," ภิญฺญู ชื่อว่าผู้มีความ สำคัญต่อหน้า ลับหลัง พอริยาว่า " ผู้มีความสำคัญในที่ต่อหน้า นั่นว่าลับหลัง." ฝ่ายภิญฺญู ได้ เห็นภิญฺญูมารับนันอยู่ข้างหน้า เป็น ผู้มีความสำคัญว่า " เธอยังงองอยู่ที่นี่เอง" พูดจากขึ้นตามย่อกนั่นเอง ในเมื่อเธอแม้ไปรับพร้อมกับภิญฺญาทั้งหลาย ผู้ทำอุจฺฉทกแล้ว กลับไป, ภิญฺญูชื่อว่า ผู้มีความสำคัญหลังว่าต่อหน้าพูดจา บอกผู้มีความสำคัญ ในต่อหน้าว่า ต่อหน้า และบุคคลผู้มีความสำคัญในลับหลัง ผู้ ศึกษาพิงทราบโดยอุบายนี้แล. และพิงทราบว่า เป็นทุกขฺฤๅ คำพูด แก่ภิญฺญูล้านั้นแม้ทั้ง ๔ รูป. [ อภิปรายการพรธนาความตายกาย ] บัดนี้ พิธีทราบนิชัยในทิตแน่แห่งมิตกะ ๔ มีพรธนาด้วย