การวิเคราะห์ภูสิทธิภูในปฐมมณฑลปาสาทิกา : หน้า 151/217

ประโยค - ปฐมมณฑลปาสาทิกาแปล ภาค ๑ - หน้าที่ 150 ในคำว่า " ภูสิทธิภู" เป็นต้น มีวินิจฉัยดังนี้ :- ภิญญุ ทั้งหลาย ปริมาณกับตนเองนั้นแล้ว ภายหลัง เมื่อกล่าวแก่พวกคฤหัสถ์ พึงทราบว่า " ได้กล่าวสรเสริญด้วยอำนาจแห่งมือ ถือธีร์นี้อย่างนี้ว่า ' ภิญญุชื่อทธรรกิต ได้ปฐมมณฑล' กล่าวนี้เป็นต้น. บรรดบทเหล่านั้น ข้อว่า เอโสเยว โบ อาวุโส เลยโย มีความว่า การช่วยนายกิจการ และการนำข่าวสารไปด้วยความเป็นทุต มีข้อสงสัยมาก มีการแข่งกันมาก ทั้งเป็นของไม่สมควรแก่สมะ ส่วนข้อที่พวกเรากันกล่าวชมอุตริมนุสธรรมมองกันและกันแก่พวกคฤหัสถ์ นี้แล้ว เป็นสิ่งที่น่าสรรเสริญกว่า คือยอดเยี่ยมกว่า ได้แก่กิจกิจ ทั้งสองนี้เป็นไหน ๆ ท่านกล่าวอธิบายไว้อย่างไร? หว่่าว่า "ข้อ ที่พวกเรากันกล่าวชมอุตริมนุสธรรมมองกันและกันแก่พวกคฤหัสถ์ ผู้ถามถึง หรือผู้มีใดก็ตามถึงภิกษุผู้นั่งพักอิริยาบถอยู่ หรือโดยนัยมืออิ อย่างนี้ว่า ' ภิญญูชื่อในนี้ ได้ปฐมมณฑล' นี้แลประเสริฐที่สุด. " [ อธิบายศัพท์การมานอนาคต ] กิเมื่อความสัมพันธ์ด้วยภิวายอนาคต ไม่มี ภิญญุเหล่านั่นกล่าวว่า ชมคุณนั้น ในขณะนั้นไม่ได้เลย เพราะเหตุนี้ เนื้อความที่ท่านได้แต่งปฎุชะนั้น กล่าวว่า ว่า " ภาสิโต ภิวสุตโต " จึงไม่ถูก; เพราะ- ฉะนั้น ในบทว่า " ภาสิโต " นี้ บัณฑิตคราสาให้ความสัมพันธ์ ด้วยภิวายอนาคต แล้วพึงทราบอย่างนี้ว่า " คุณอย่างใด จักเป็นสิ่งที่พวกเรากล่าวชมซอยอย่างนั้น คุณอย่างนั้นต้องประเสริฐที่สุด." แต่ นักศึกษาควรแสดงลักษณะจากคัมภีร์ศัพท์ศาสตร์.