ปราชิกและการตกหลุมพรางในพระพุทธศาสนา : หน้า 109/217

ประโยค - ปฐมป์มนต์ป transfert ภาค ๑ หน้า 108 เป็นปราชิกเหมือนกัน ถามว่า "เพราะเหตุไร" แก่ว่า "เพราะเขาถูกพวกโจรจับได้ ก็เพราะประโยคที่ตกไปในหลุมพราง " ผู้ที่ตกหลุมพรางออกมาจากหลุมพรางได้แล้วไป ด้วยความเจ็บปวดนี้นั้นแน่เป็นปราชิกเหมือนกัน ครั้นช่วงเลยมาหลายปีแล้ว จึงตายเพราะความเจ็บไข้นั้นนนเองซึ่งกำลังบันอีก เป็นปราชิกเหมือนกัน โรคชนิดอื่นเกิดแทรกขึ้นแก่บุคคลผู้ไข้ ด้วยโรคที่เกิดขึ้นนั้น เพราะมีการตกไปในหลุมพรางนั้นเป็นต้นอยู่ม แต่โรคที่เกิดขึ้นเพราะหลุมพราง เป็นของมีกรมกว่า แม่เมื่อผู้ตายเพราะโรคที่เกิดขึ้นนั้น ก็แอกบุคคลหลุมพราง ย่อมไม่พ้น ถ้าโรคที่เกิดขึ้นภายหลัง เป็นของมีกรมไช้ เมื่อผู้นั้นตายเพราะโรคที่เกิดขึ้นภายหลัง เธอรอดตัว เมื่อผู้นั้นตายด้วยโรคทั้ง ๒ ชนิด ไม่พ้น มนุษย์ผู้อื่นเกิดในหลุมพราง ครั้นเกิดแล้วไม่สามารถขึ้นได้ ก็ถอยไป เป็นปราชิกเหมือนกัน. [ มติพระเถระสองรูปในการจุดหลุมพราง ] พระอุปิตสแลระ กล่าวว่า "เมื่อยักษ์เป็นต้น ตกไปตายในหลุมพรางที่กิฏฐุอุไจจะจงมุนย์ ไม่เป็นอาบัติ ในมนุษย์เป็นต้น แม้ตายอยู่ในหลุมพราง ที่กิฏฐุอุไจจะจงยักษ์เป็นต้น คิษณะนั้นแหละ. แต่เป็นทุกภูมิเดียว แก่ก็ฬถูกผุญเจาะจะจงยักษ์เป็นต้น เพราะการจุดบ้างเพราะก่อกุฏุให้กิฏฐิแก้ยักษ์เป็นต้นเหล่านั้นบ้าง, เพราะ ( ยักษ์ เป็นต้น ) ตาย เป็นลูกล่ออภัยหรือปอาจิคตย์ ตามอำนาจแห่งวัดที่เดียว สัตว์ัดลงในหลุมพรางที่กิฏฐุอุจฉา ได้จะจง โดยรูปักษณ์ หรือรูปปรปตายไป โดยรูปสัตว์วิญจาณ, ก็รูปที่กตไป ย่อมเป็นประมาณ ; เพราะ