การแสดงธรรมในพระไตรปิฎก : หน้า 202/217

ประโยค - ปฐมมันต์ปาสำภาคนาสภาค ๑ - หน้า ๒๐๑ ที่มีกริบ เปรียบด้วยคมคม " สู้กว่า " สู้กว่า " สู้ สู้ อฏุฏุสูร์ โกฏิ " นี้ เป็นนิจจา อธิบายว่า " อฏุฏิสงกลิกปลดตนนัน อ้อมทำเสียงครวญคราง คือ เสียงโศกครวญ ได้ยินว่า อดภาพ เช่นนั้น แม้มิประดังคติโขง ยอมเกิดขึ้น และมีประสาท ที่พองขึ้น เป็นเช่นกับหัวที่พึ่งอกแล้ว เพื่อความสวยงามแห่งกุล เพราะฉะนั้น อฏุกิฏิสงกลิกปลดตนนัน เดือดร้อนเพราะเวทนาที่มีกำลัง จึงได้ทำเสียงชนนันแลง ก็แล้ว ท่านพระมาโมคคลลา นันกล่าวอย่างนี้แล้ว เมื่ออ แสดงยำธรรมสงฆ์ซึ่งเกิดขึ้น เพราะอัษยความกรุณาในสัตว์ทั้งหลาย ว่า " ขึ้นชื่อว่าสัตว์ทั้งหลายไปในภวภู ย่อมไม่พ้นจากอัณฑภาพเห็น ปานนี้ไปได้ " จึงกล่าวอันเป็นต้นว่า " สุก่อนอูวโส! เรนั่นได้มี ความคิดเช่นนี้ว่า " ท่านผู้เจริญ ! น่าอัศจรรย์จริงหนอ " ดังนี้ สองบวกว่า กิญญู อุฎฺฒมานุติ ความว่า ความอุฏฺฒิมนี้แหง เปนนัน ไม่เห็นประจักษ์แจ้งแก่อยู่นาน่า, กิญญูเหล่านันพากัน โพรทะนา ส่วนพระผู้มีพระภาคอ้า เมื่อจะทรงประกาศคุณภาพของ พระเถร จึงตรัสพระคำว่า " สุก่อนกิญญูทั้งหลาย! สาวกทั้งหลาย เป็นผู้มีจักษุอุฎฺฒน " เป็นต้น. ในบทเหล่านัน สาวกทั้งหลายชื่อว่าเป็นผู้มีกุญแจ เพราะอธรรว่า สาวกเหล่านั้นมีจักษุเป็นแล้ว เกิดแล้ว อุฏฺฒิค คือเป็นผู้ จักษุเป็นแล้ว คือลักษณ์เกิดแล้ว อังคฤกให้เกิดขึ้นแล้ว " แมใน บทที่ ๒ ก็นั้ันเหมือนกัน คำว่า " ยุธ " ซึ่งมีอยู่ในคำว่า " ยุธ ทิ นาม " นี้ เป็นคำระบุถึงเหตุ. ในคำว่า " อญฺญูฏา " เป็นนนั้น มี